Tímarit Máls og menningar - 01.06.1950, Side 68

58
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Sjónarheimur Jieirra er dimmur og þar sér aðeins rústir og dauða.
Sú veröld sem vér sjáum fyrir augum vekur hjá oss hugrekki og þrótt því að
það skín á hana birta af hamingju mannanna í réttlæti og friði.
*
Móti áróðri þeirra sem vilja, til þess að geta því auðveldar hrundið oss út í
ófrið, sannfæra oss um að stríð sé óhjákvæmilegt og óumflýjanlegt og reyna að
skapa andrúmsloft hugtakaruglings og uppgjafar, hefja nú ákveðin mótmæli í öll-
um löndum konur og karlar af öllum þjóðfélagsstéttum og ólíkum stjórnmála- og
trúarskoðunum: forvígismenn friðarins.
I baráttunni gegn hinum efnislega undirbúningi árásarstyrjaldar, gegn vopna-
flutningunum eru verkamennirnir, hafnar- og flutninga-verkamenn fremstir í
flokki. Allir verjendur friðarins fagna dirfskuverkum þeirra og undirbúa sig
skipulega til að veita þeim siðferðilegan og fjárhagslegan stuðning þegar á þarf
að halda.
Hópar vísindamanna, eðlisfræðingar í Bandaríkjunum, á Frakklandi og Bret-
landi og í fleiri löndum hafa þegar lýst yfir því opinberlega að þeir neiti að vinna
störf sem miða að hagnýtingu kjamorkunnar í styrjaldarþarfir. Allir starfsmenn,
aðstoðarmenn og vísindamenn í frönsku kjamorkunefndinni hafa gefið hátíðlega
yfirlýsingu um, að þeir leggi niður vinnu í stofnuninni ef krafizt verði af þeim
að vinna að kjamorkuvopnum. Þeir telja sig hafa rétt til að gera þetta meðan ríkis-
stjórnin fæst ekki til að undirrita sáttmála sem bannar notkun á þessu hræðilega
tortímingarvopni.
*
Hingað til hefur af hálfu Bandaríkjanna hvert friðartilboð verið bundið því
skilyrði, að Baruchstillögurnar væm samþykktar eða tillögur hliðstæðar þeim.
En margir sérfræðingar í kjarnorkumálum og ýmsir vísindamenn aðrir hafa viður-
kennt að þessar tillögur fela í sér aukna stríðshættu í stað þess að draga úr
henni. Tillögur eins og þær sem Sovétríkin hafa borið fram gætu á hinn bóginn
orðið grundvöllur að varðveizlu friðarins, en þær gera ráð fyrir undirritun sam-
komulags þar sem í fyrsta lagi er lagt bann við hagnýtingu kjamorkuvopna og því
í öðru lagi framfylgt með ströngu alþjóðlegu eftirliti frá þeim degi að samkomu-
lagið er undirskrifað.
En til þess að náist samkomulag um varanlegan frið er nauðsynlegt að komist
á aftur gagnkvæmt traust. Allt jákvætt starf innan Sameinuðu þjóðanna krefst
þess að þjóðirnar sem eiga aðild að þessu starfi standi saman. Það er ekki lengur
um að ræða neinn félagsskap Sameinuðu þjóðanna, ef ekki ríkir gagnkvæmt
traust.
En skilyrðið til að rétta við aftur þetta traust virðist mér, eftir því sem ástatt er
með ríkjunum nú, óhjákvæmilega vera sannfæring um að auðvaldsríkin og sósíal-
istisku ríkin geti lifað hlið við hlið og að samstarf þeirra sé mögulegt og eftir-
sóknarvert.