Tímarit Máls og menningar - 01.03.1956, Blaðsíða 53

MÆLT FYRIR MINNI BUNDINS MÁLS
það þröngsýni að beita sífellt sama
flutningshætti, en hafna öðrum. Mér
er nær að halda aS öll stig, allt frá ó-
bundnum upp í mjög bundinn flutn-
ingshátt, geti átt rétt á sér. HvaS bezt
á viS í hvert sinn, fer ekki aSeins eft-
ir því, hvaS flutt er, heldur einnig eft-
ir því hvaS flytjanda lætur bezt, — já
og líka eftir smekk þeirra, sem á
hlýSa.
Frá mínum bæjardyrum séS tíSkast
einhliSa beiting óbundins flutnings úr
hófi fram. Ég ætla aS koma meS
nokkur dæmi til skýringar.
Ég hlusta á kvæSi lesin í útvarp.
Flytjandi hefur góða rödd, skýran
framburS, virðist hafa undirbúið sig
mjög vandlega, og ég gruna hann ekki
um að fara rangt meS á nokkurn hátt,
Kvæðin virðast vel ort og ef til vill í
snjallara lagi. Ég býst við að sumum
hafi fallið flutningurinn mæta vel, en
mig hreif hann ekki. Þetta hljómaði í
mínum eyrum líkt og góður einsöng-
ur án undirspils. LjóðformiS var
máski ekki vandlega falið, en svo
dauft að fyrirhöfnin, sem það kostaði
mig að fylgjast með forminu, tvístr-
aði athyglinni um of, svo ég naut efn-
isins ekki sem skyldi. .,Ekki var þetta
nú upp á præ, þótt maðurinn væri vel
lesinn,“ varð mér aS orði eftir lestur-
inn.
Þetta var nú aðeins eitt dæmi.
Þá kem ég að öðru sem er því mið-
ur ekki fátítt. Ég byrja að hlusta á
kvæðaflutning, verð fyrir vonbrigð-
um, hef sára raun af og kemst í vont
skap. Ég get ekki stillt mig um að
hrista dálítið úr klaufunum út af
þessu. ÞaS er eins og sumir kvæða-
flytjendur hafi það aðalsjónarmiS að
kvæði sé hugsun í fjötrum, og þaS sé
hlutverk þeirra að svipta þeim af
henni. Þagnir á mótum Ijóðlína forð-
ast þeir eins og heitan eld, sama máli
gegnir um áherzlu á rímorðum, eða
ljóðstafaorðum, og hrynjandi má alls
ekki heyrast. Takist þeim að forðast
þessar hættur er öllu óhætt. Þótt eitt
og eitt orð færist til, þannig að brag-
arhátturinn sé rofinn í meginatrið-
um, sakar ekkert. En eitt óttast flytj-
andinn öllu öðru fremur, það, ef upp-
víst skyldi verða að það, sem hann
var að þylja, hafi einhvern tíma verið
kvæði. ÞaS er óþarfa munaður að
vera að rita og prenta kvæði á hinn
hefðbundna hátt á vandaðan pappír
með línuskil milli ljóðlína handa
þeim sem svona lesa, miklu ódýrara
að prenta allt í belg og biðu, og
upphafsstafir til að marka IjóSlínu-
skil eru hreinasti óþarfi. MeS svona
vinnubrögðum er léður leikur að
leysa formfagurt kvæði upp í lágkúru-
lega rímleysu. En það er ekki list að
gera formfagurt kvæði að feluvísu.
ÞaS er skemmdarstarfsemi.
Ég held að þessi gífuryrði sýni
nokkurn veginn rétt það sálarástand,
sem ég kemst í, þegar mér ofbýður
43