Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Side 46

Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Side 46
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR einungis skáldlega valin, heldur er sömu myndinni haldið í allri lýsing- unni. Hún heyrir til því fyrirbrigði í forníslenzkum skáldskaparstíl, sem Snorri kallar nýgj örvingar. Snorra farast orð um nýgjörvingar á þessa leið: „Þá þykja nýgjörvingar vel kveðnar, ef þat mál, er upp er tekit, haldi of alla vísulengð.“ Hér má tví- mælalaust gera ráð fyrir, að höfund- ur sögunnar hafi endursagt drótt- kvæða vísu, sem hlítt hefur hinum ströngu kröfum til nýgjörvinga. En hvaðan kom honum þessi vísa, sem við þekkjum nú einungis af þessari endursögn hans í óbundnu máli? Eins og ég hef drepið á hér að framan, hefur mikið glatazt af hinni fornu náttúrulýrikk íslendinga. En þau fáu brot, sem varðveitzt hafa, gefa nokkra hugmynd um aðal þess skáldskapar. í náttúrukveðskapnum hefur hið myndríka líkingamál drótt- kvæðastílsins notið sín vel, og þar var meira svigrúm til nýgjörvinga en í lofkvæðum um höfðingja og skyldum kveðskap. Sérstakar ástæður ollu því, að lýrikkin glataðist. Hún hafði ekki heimildargildi, nema þegar um var að ræða vísur eftir skáld, sem sögur voru ritaðar um. Þess vegna hefur tiltölulega meira varðveitzt af Ijóð- rænum skáldskap Egils, Kormáks og Hallfreðar en annarra skálda, sem minni sögur fóru af. Úr þessu bæta málfræðiritgerðirnar og Snorra-Edda nokkuð, en þar eru ýmis brot tilfærð til að gera grein fyrir einstökum kenningum. Hinar skáldlegu lýsingar í Fóst- bræðra sögu af vestfirzkri vetrar- hörku minna okkur á eitt tiltekið kvæði, sem fáein brot hafa varðveitzt af í Snorra-Eddu og málfræðiritgerð- unum. Kvæði þetta heitir Norður- setudrápa og er eftir óþekktan mann, sem hét Sveinn. Skáldið Sveinn mun hafa verið uppi á 11. og 12. öld, en annars verður ekkert um hann vitað nema það, sem ráðið verður af kvæð- inu og heiti þess. Það sýnir, að hann hefur einhvern tíma verið á Græn- landi (í Norðursetu). Norðursetudrápa hefur verið stór- kostlegt kvæði, meðan það var heilt, og jafnvel hinar litlu leifar þess sýna mikil skáldleg tilþrif. Sveinn hefur ort kvæðið, eftir að hann fór frá Norð- ursetu, en um hitt verður ekki full- yrt, hvort hann átti heima á íslandi eða í nýlendunni á Grænlandi. Norð- urseta er langt fyrir norðan byggðir íslendinga á Grænlandi, og vetrar- harkan þar nyrðra er mildum mim meiri en kynnzt verður á íslandi. Vel má vera, að einhver sérstakur við- burður hafi knúið Svein til að yrkja þetta kvæði, þótt freistandi væri að ætla, að hin bitra reynsla af heim- skautavetrinum hafi verið tilefnið. í einu brotinu talar skáldið um konu, sem vandi hann á að beita svikum, og mun það vera úr niðurlagserindi drápunnar. En þessi ummæli um kon- 124
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.