Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Qupperneq 107

Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Qupperneq 107
UMSAGNIR UM BÆKUR fullnægjandi rannsókn hafi veriff gerff á staðnum áður en vatni var hleypt á hann. A ári hverju erti ný rannsóknartæki tekin í notkun á fjölmörgum sviðum. Ytra munu ntenn vera farnir aff beita eins konar raf- segultækjum viff fomminjaleit meff ein- hverjum árangri, þótt þessi tæki hafi ekki valdið neinum aldahvörfum í fræðigrein- inni. Eg er enginn fomminjafræðingur og brestur því þekkingu til þess að finna forn- fræffilegar veilur í riti Eldjáms, en þeir fróffu menn, sem fjölluðu um þaff við dokt- orsvörnina, fundu fátt og smátt, sem tví- mælum veldur. Það virðist traust vísinda- legt afrek á því stigi, sem íslenzk forn- minjafræði stendur í dag. En því miður nær sú fræðigrein heldur skammt til álykt- ana. T. a. m. segir Eldjárn á bls. 199: „Und- arlegt verður það að kallast, að varla skuli þekkjast eitt heiðið kuml, sem gagn er að, í hinum miklu meginbyggffum Borgarfjarð- ar-, Mýra- og Dalasýslu. Ekki kemur til mála, að þessi hémð hafi ekki verið þétt- byggð á 10. öld. Spumingin er því, hvort hér sé um einbera tilviljun að ræffa eða hvort skilja megi kumlaleysið sem bend- ingu um, að íburðaraminni grafsiðir hafi tíðkazt í þessum landshlutum en hinum, sem flesta hafa kumlafundina. Ef borið er sainan við t. d. Eyjafjörð, þar sem heiðing- legir grafsiðir setja svip á sveitir, sækir sá grunur allfast að, en á þessu stigi funda og og rannsókna er varlegast að láta hér stað- ar numið um þetta efni.“ Mér virðist Eldjám hafi þegar sagt of mikið á þessum stað, áður en hann finnur, að ráðlegast sé að hætta. Þótt íburðarminni grafsiðir hefðu tíðkazt vestan lands en ann- ars staðar, þá hljóta kuml samt sem áður að vera þar. Ekki hafa Borgfirðingar riðið með þá dauðu úr héraði á 10. öld. Það, sem hefur fundizt í þessum hémðum, bendir engan veginn til þess, að hægt sé að koma með bollaleggingar um, að aðrir greftrun- arsiðir hafi tíðkazt þar en í öðrum lands- hlutum. Ég sé í hendi mér, að ýmsir munu hotna þessa hálfkveðnu vísu Eldjáms með því, að vestan lands hafi þróazt önnur menning, komin vestan um haf, en á Norð- ur- og Suðurlandi, og síðan koma viðlíka rökstuddar bollaleggingar um bókmennta- lega erfð við Breiðafjörð. Nú mun Rangár- þing numið nær aff hálfu leyti úr Vestur- vegi, en þó hefur það skilað auðugustum fornminjum allra héraða, en einungis af því að þar liefur uppblástur herjað. Af 21 fundarstað í því héraði hafa þrír komið í ljós af mannavöldum, svo að vitað sé með vissu, einn undan jarðýtu, annar, þegar grafið var fyrir hlöðu, og þriðji við vega- gerð. Fimmtán fundi hefur uppblástur op- inberað, einn kom fram við árfarveg, en óvíst er, hvernig menn römmuðu á tvo. í Borgarfirði hafa vegamenn fundið eitt kuml, en annað blásið upp. Nú kveffur lítið að uppblæstri og jarðraski í Borgarfirði, en það gefur auga leið, að hefði enginn uppblástur orðiff í Rangárþingi, þá væri heildarmynd af fornleifum sýslunnar allt önnur, t. d. eru mannfundin kuml þar mjög fátækleg, svo að væri þeim einum til að dreifa, mætti draga af þeim þá ályktun, að Rangæingar fornu hefði verið engu meiri heiðingjar en Borgfirðingar. Á þessu stigi málsins er bezt að staðhæfa sem minnst og draga varlega ályktanir af íslenzkum fom- minjum, en horfast í augu við þá staðreynd, að ísland er nær ókannaff fomfræðilega séð. Sá galli er á riti Kristjáns Eldjárns, að það er allt of dýrt; ég hefði ekki treyst mér til að eignast það, hefði mér ekki verið sent það til umsagnar. Þetta er grundvallar- rit í fræðigrein, sem ýmsum er hugstæð, og viðgangur hennar hér á landi hvílir jafnvel á því, að ritið komist í sem flestra hendur. Þess vegna er illa farið, að verð bókarinnar 185
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.