Tímarit Máls og menningar - 01.02.1960, Blaðsíða 79

UMSAGNIR UM BÆKUR
yfir þjóðina og lagðist eins og lamandi farg
á alla framsóknarviðleitni. Flestum veitti
nógu erfitt að standast kostnað af mennta-
skólanáminu og virtist óvænlegt að því
loknu að leggja út í langt háskólanám er-
lendis, — meira að segja lítil von um at-
vinnu þótt takast kynni að Ijúka því námi.
Bókinni lýkur á „Ýmsum ræðum“, er þar
m. a. framsöguræða um hlutleysi og hernað-
arbandalag, flutt á fundi í Stúdentafélagi
Reykjavíkur 2. janúar 1949 þar sem hann
kemst að þeirri niðurstöðu að hlutleysi sé
„íslendingum eðlilegt, enda einsætt að
halda því, meðan kostur er, en þó að vér
höfum neyðzt eða neyðumst til að víkja frá
því um sinn, þá verðum vér að hverfa að
því aftur, þegar unnt er.“
Síðastur er fyrirlesturinn „Vísindi,
tækni og trú“ (fluttur vorið 1951). Á hann
má líta sem reikningsskil að leiðarlokum,
— náttúrufræðingurinn Pálmi Hannesson
gjörir þar grein fyrir niðurstöðum hugleið-
inga sinna um líf og dauða. Tuttugu árum
áður hafði hann — sjálfur ungur og hraust-
ur, í blóma lífsins — kvatt hina nýútskrif-
uðu stúdenta með orðunum: Memento mori.
Minnizt þess, að þið eigið að deyja. — Nið-
urstaðan er að trú sé mönnunum ásköpuð
„líkt og líkamlegir eiginleikar, hlutverk
hennar er að veita manninum hjartsýni og
styrk, einkum gegn óttanum við dauðann,
sem maðurinn einn allra dýra virðist vit-
andi um ... En um öll þessi mál þykir mér
þó hezt hlýða hin hlustandi, árvakra at-
liygli, sem livorki dæmir né fordæmir, því
að þekking vor nær skammt.“
Bjarni Einarsson.
69