Tímarit Máls og menningar - 01.05.1961, Blaðsíða 20

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
landanna hefur á undanförnum árum
þokazt talsvert í lýðræðisátt, en rætur
þess ná enn ærið skammt. Umbóta-
flokkar, sem komizt hafa til valda,
hafa litlu megnað, sökum þess að her-
inn hefur lagzt gegn róttækum þjóð-
félagsumbótum. Slíkar stjómir hafa
lifað á náð hersins, en fallið, ef þær
unnu sér til óhelgis hjá honum.
Víðlendasta og fjölmennasta ríki
rómönsku Ameríku er Brasilía og er
íbúafjöldi hennar 63 milljónir, en
þrátt fyrir stærð sína og fjölmenni á
hún engan þátt í mótun heimsmálanna
og hefur á alþjóðavettvangi jafnan
tekið hlýðnisafstöðu til Bandaríkj-
anna. Í Brasilíu eru miklir málmar og
önnur nytjaefni í jörðu, skógar óra-
víðir og landrými feykilegt, svo að
hún telst til mestu framtíðarlanda. Á
síðustu áratugum hefur iðnaði fleygt
mjög fram, en hann hefur að mestu
safnazt saman á tiltölulega litlu svæði,
í Sao Paulofylki, svo að þar hefur
myndazt fjölmenn borgara- og verka-
lýðsstétt. Annars staðar í landinu er
iðnaður lítill og atvinnuvegir frum-
stæðir, svo að menn búa þar við
þrengingar, einkum í norðausturhluta
landsins. Brasilía minnir mjög á
Bandaríkin fyrir einni öld, á árum ört
rísandi iðnaðar og vestursóknar. Sao
Paulofylki mun vafalaust gegna hlut-
verki Nýja-Englands í uppbyggingu
atvinnuveganna. Til þess að beina at-
orku þjóðarinnar að hinum strjál-
byggðu innhéruðum var fyrir nokkr-
um árum hafizt handa að reisa nýja
höfuðborg, Brasilíuborg, fjarri sjó,
og fluttist ríkisstjórn Brasilíu þangað
21. apríl 1960.
Nýr forseti tók við embætti 31. jan-
úar s.I., Janío da Silva Quadros, en
hann hafði reynzt skörulegur ríkis-
stjóri í Sao Paulofylki. Hann er odd-
viti borgarastéttarinnar og hefur látið
orð falla, að stjórn hans muni taka
upp sjálfstæðari utanríkisstefnu en
verið hefur, tekið yrði upp viðskipta-
og stjórnmálasamband við hin sósíal-
ísku lönd og studd yrði upptaka Kína
í Sameinuðu þjóðirnar. Tíminn einn
mun þó leiða í ljós, hvort Quadros
tekst þetta. Bandaríkjamenn eiga
mjög sterk ítök í atvinnulífi Brasilíu,
þeir eiga hluti í öllum greinum þess,
sem máli skipta. Erlendar skuldir
nema 3.8 milljörðum dala og halli á
fjárlögum 430 milljónum dala. Verð-
gildi gjaldmiðilsins cruzeiro hefur
stórlega rýrnað; 1956 var hlutfallið
80 móti einum bandarískum dal, en
nú 230. Afleiðingin af verðbólgunni
er sú, að djúpstæð óánægja ríkir með-
al lágstéttanna og verkföll hafa riðið
yfir eitt af öðru. Hinn nýi forseti á
við ærinn vanda að etja við að koma
fjármálum ríkisins á traustan grunn.
Hvað sem því líður, hlýtur að koma
að því, að Brasilía skipi sér í raðir
stórveldanna.
Þegar heimsstyrjöldinni lauk, átti
Argentína miklar innistæður erlendis.
Juan Perón forseti notaði þær til iðn-
98