Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.05.1961, Page 78

Tímarit Máls og menningar - 01.05.1961, Page 78
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR ar sagnir sem hinir og aSrir höfimdar hafa skráð um Hjálmar. Við söfnun efnisins hef- ur útgefandi notið góðrar aðstoðar skag- firzkra og húnvetnskra fræðimanna, sem varðveitt hafa drjúgan fróðleik um skáldið. Utgefandi segir sjálfur að þetta rit mætti með réttu kallast „Safn til sögu Bólu-Hjálm- ars“, og má það til sanns vegar færast, þar sem efni þess lýtur framar öllu að ytri lífs- ferli skáldsins, en um skáldskap hans og stöðu í íslenzkum bókmenntum er ekki rætt. Hins vegar er hér safnað saman þeim heim- ildum sem tiltækar eru um ævi Bólu-Hjálm- ars og lífskjör, og er það mikill fengur þeim sem síðar munu skrifa um skáldskap hans. En mikið skortir á að kveðskap Hjálmars hafi verið sá sómi sýndur sem hann á skilið, og er ekki vansalaust. En miklu er hægara að fást við kveðskap Hjálmars eftir að þessi útgáfa er komin á prent, og er óskandi að hún megi verða til þess að rækilega verði skrifað um skáldið Bólu-Hjálmar áður en hann hefur legið hundrað ár í gröf sinni. Ævisagan er samin af mikilli hófsemi, og höfundur gerir sér far um að greina á milli þess sem vitað er úr öruggum heimildum og sögusagna, enda dregur hann margt nýtt fram sem til þess er fallið að skýra lífsvið- horf Hjálmars og afstöðu til samtíðar sinn- ar. Má þar ekki sízt benda á kaflann um skipti Hjálmars og Blöndhlíðinga, en þeim er lýst hlutdrægnislaust og sýnt fram á að ekki áttu allir íbúar Akrahrepps þar óskilið mál, þó að Hjálmar sendi þeim að lokum þá kveðju sem enn er ekki að fullu gleymd. Greinargerð útgefanda fyrir handritum Bólu-Hjálmars er hin þarfasta, en þó hefði mátt nokkru við hana auka. Mörg kvæða Hjálmars eru til í fleiri eiginhandarritum en einu, og er þess jafnan getið í athuga- semdum við útgáfuna, en textinn venjulega prentaður eftir yngsta handritinu. Orða- numur eiginhandarrita er þó ekki tilfærður nema stundum (einkum þegar um heil er- indi er að ræða). Hefði því verið æskilegt að útgefandi hefði gert nánari grein fyrir þessum orðamun í samhandi við lýsingu handritanna, svo gengið hefði verið frá eiginhandarritunum í eitt skipti fyrir öll, á svipaðan hátt og gert var við meginið af rímunum í 4. bindi. Það hefði að minnsta kosti sparað síðari mönnum fyrirhöfn. I þessu bindi eru nokkrar myndir, bæði af stöðum sem koma við sögu Hjálmars og af nokkrum afkomendum hans, svo og sýnis- horn af rithönd Hjálmars á ýmsum æviskeið- um. Loks eru birtar myndir af Hjálmari sjálfum, gerðar af þremur listamönnum eft- ir lýsingum manna sem höfðu séð Hjálraar. Utgefandi tilfærir ummæli ýmissa manna sem mundu Hjálmar um þessar myndir, og verður helzt af þeim ráðið að engin þeirra sé verulega lík Hjáimari. Þó mætti ætla að elzta myndin (eftir Þórarin B. Þorláksson) hefði heizt varðveitt eitthvað af svipnum, enda gerð samkvæmt lýsingu dóttur Hjálm- ars, sem betur mátti muna hann en þeir sem lýstu honum fyrir hinum listamönnunum tveimur. Finnur Sigmundsson hefur unnið þarft verk og nytsamt íslenzkum lesendum og fræðimönnum með þessari útgáfu, þó að lokabindið sé ekki gert þannig úr garði sem hann hafði ætlað í fyrstu. Hér er lagður traustari grundvöllur að frekari rannsókn- um en áður var kostur á, og nú er eftir hlut- ur yngri manna að taka við og halda verk- inu áfram. J.B. 156

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.