Tímarit Máls og menningar - 01.11.1964, Síða 8

Tímarit Máls og menningar
eða einhver hátíðleg lífsvizka. And-
legur páfi þessara einförulu skálda
var Stefán frá Hvítadal. Hann hafði
líka verið hér ekki alls fyrir löngu,
ógleymanlegur öllum sem honum
kynntust. Þessir synir Stefáns í ljóða-
gerðinni ortu mest um ástina; hina
hreinu, rómantísku ást, sem hóf sálir
til himins, en endaði í tárum. Þeir
ortu líka Máríukvæði. Yrðu þeir ást-
fangnir, þá horfðu þeir á stúlkuna í
fjarlægri aðdáun, sem var illskiljan-
leg sumu blóðheitu kvenfólki. — „Ó,
Gleði, ég kem í kvöld á þinn fund,
og kyssi í auðmýkt þinn fót“. En þeir
komu aldrei, því að ást af þessu tagi
þoldi helzt enga viðkomu, en var í
ætt við tungsljós og víravirki.
Fyrirferðarmesti hópurinn á hæl-
inu var unga fólkið, drengirnir og
stúlkurnar. Til þeirra töldust allir sem
voru milli fermingar og tvítugs, eða
þar um bil. Óll vorum við örsnauð,
ástfangin og full af vonum. Eins og
skáldið Káinn sagði:
ÞaS var á æskuárum
þá engin sorg var til,
þá allir áttu ekkert
og allt gekk þeim í vil
því vonin vermdi allt.
Ungu stúlkurnar lögðu mikla rækt
við búning sinn, og við reyndum að
skreyta okkur eins vel og ástæður
leyfðu. Bezt þótti okkur takast á
sunnudögum. Þá klæddust þær ís-
lenzkum búningi, sem voru svo
heppnar að eiga slíkt skart. Við
gengum í hópum niður stigana í átt-
ina til borðsalarins, þar sem dreng-
irnir stóðu á ganginum og virtu okk-
ur vandlega fyrir sér. Fyrir gat kom-
ið að einhverjar okkar bjuggust ekki
í upphlut eða peysuföt á sunnudegi.
Þá áttu drengirnir til að segja af
hæglátri vandlætingu: Af hverju er-
uð þið ekki skrautklæddar í dag?
En slík vanræksla kom sjaldan fyrir.
Flestir drengjanna áttu ekki nema
ein föt, sem þeir urðu að ganga í
sýknt og heilagt. Einu sinni fundu
þeir upp á því snjallræði að bretta
hvítan skyrtukragann utan yfir jakka-
hálsmálið. Þetta var kallað að búast
eins og Byron lávarður. Tilbreytnin
gekk töluvert í augun á okkur stúlk-
unum, einkum ef Byronskragamað-
urinn var skáldlega þenkjandi. Stund-
um kom það fyrir, að dömurnar hirt-
ust í dagstofunni, settust í hæginda-
stóla og ræddu við fyrirmennina,
sem sjaldan yfirgáfu þær. Þá kom
unga fólkið hikandi i áttina til þess-
arar kurteisu samkundu og hlustaði
á viðræðurnar. Við dirfðumst meira
að segja stundum að leggja orð í
belg, þó með fullri varkárni. Ekki
fór á milli mála að dömurnar kunnu
miklu betur við ungu piltana en okk-
ur stelpurnar. Aftur á móti litu fyrir-
mennirnir í náð til okkar, jafnvel
gerðu aðeins að gamni sínu. Einu
sinni var skáldskapur Stefáns frá
Hvítadal á dagskrá. Þá leit fyrir-
menni til einnar stúlkunnar, fremur
214