Tímarit Máls og menningar - 01.12.1976, Page 21

Utangarðshluti fjölskyldunnar
brúðu. Það er talið sjálfsagt og eðlilegt. Sama gildir um drenginn og leik-
föng hans. En þótt telpan sé ef til vill ekkert hrifin af mömmuleiknum,
þá verður henni það samt fyrir að grípa brúðuna einstaka sinnum og leika
mömmu. Hún fær því dálitla æfingu í umönnun barns þegar á óvita aldri,
og mörg stúlkan kann lítið annað til þess starfs þegar hún verður móðir.
En bílar, skip og flugvélar, að ég nú ekki tali um bardagaleikföng þau,
sem drengjum eru oft gefin, uppfræða harla lítið um aðhlynningu og um-
önnun barns. Sama er að segja um það kynjaskiptingarlesefni, sem nútíma-
börnum er ætlað og væri freistandi að ræða nánar. En ekki hefi ég rekizt
á, eftir því sem ég hefi gluggað í bækur, sem „ætlaðar eru drengjum“, að
þær uppfræði þá um föðurhlutverkið. Mér vitanlega fá þeir enga fræðslu
eða vísbendingu um það starf allt til fullorðinsaldurs. Telpur eru oft ráðn-
ar til að vera barnfóstrur, svo fljótt sem unnt er að nota þær til slíkra
starfa. Ekki drengir. I systkinahópi eru það einnig telpurnar, sem kallað
er á til að sinna yngsta barninu, ef móðirin er önnum kafin við önnur
störf.
Núorðið er þó svo komið, að bróðirinn verður fyrri til en systirin, og
sinnir ungbarninu af því meiri natni en hún, sem löngunin til að vinna
verk gerir það eftirsóknarverðara en skyldan. Fyrir fáeinum áratugum hefði
drengurinn setið kyrr, hversu mjög sem hann hefði langað til að sinna
smábarninu, því hann hefði ósjálfrátt haft það á tilfinningunni, að slíkt
athæfi væri ekki samboðið verðandi karlmanni. Að mínu viti er það manns-
eðlið sem þarna kemur í ljós, vegna þess að örlítið hefir losnað um þær
hömlur, sem verkaskipting kynjanna hefir lagt á það. — Þegar ungi mað-
urinn hefir tekið að sér forréttindahlutverkið, fyrirvinnu fjölskyldunnar,
mun það fremur sjaldgæft að hann leiði hugann að því hvað hann er í
raun og veru að takast á hendur. Sama máli gegnir um stúlkuna. I hug-
leiðingum mínum um stríðið milli kynjanna, minntist ég á, að þegar stúlk-
unni hefði tekizt að tryggja sér fyrirvinnu upphæfist nýtt stríð, en rakti
það ekki nánar. Það kann að þykja stéttarleg þröngsýni, að binda þessar
hugleiðingar við láglaunastéttir og einkanlega erfiðisfólk, en mér þykir full
ástæða til að líta á málið frá bæjardyrum þessa fólks með tilliti til þess,
að í ágæmm erindum sem Soffía Guðmundsdóttir flutti í úmarp í fyrra-
vetur, Þjóðsögunni um konuna, eftir Betty Friedan, gat höfundur þess til,
að verkaskipting þessi myndi e. t. v. ekki bitna eins harkalega á þessum
stéttum og miðstéttafólki. í annan stað þekki ég það fólk bezt og þess við-
horf og vanda. Auk þess eiga allar stéttir það sammerkt, að tilheyra teg-
323