Tímarit Máls og menningar - 01.12.1976, Blaðsíða 97

kristinnar lífsskoðunar. Hvað forminu
viðvék, var Davíð frjálsari frá upphafi
og nálgaðist munnlega túlkun. En
hvorki hann né Stefán stigu sporið yfir
í frjálst form til fulls. . .“
Hér kynnu að vera við hafðar lítils
háttar skáldaýkjur, en aðeins til þess að
gera drættina skýrari. Undir lok kafl-
ans lýsir Orgland þróuninni, sem hann
gefur Steini Steinarr mestan heiður-
inn af, með svo felldum orðum:
„Frá þessum skáldum (sem talað er
um á undan, þ. e. Snorra Hjartarsyni
og Guðmundi Inga Kristjánssyni) er
stökkið langt til Steins Steinarrs, eins
af brautryðjendunum í nýtízku ljóða-
gerð á íslandi við áhrif utan úr Evrópu,
sérstaklega frá sænskum og finnskum
nýtízkuskáidum (Lindegren, Vennberg,
Södergran, Diktónius), en einnig Elu-
ard, Garcia Lorca og Ezra Pound áttu
hér hlut að máli. Hann er blátt áfram
og rýninn í hljóðlátum og þunglyndis-
legum hendingum, þar sem hann í
byrjun kemur fram sem byltingakennd-
ur uppreisnarseggur á sömu bylgju-
lengd og Tor Jonsson. En í Tímanum
og vatninu (1948) víkur ísmeygileg
kímni hans fyrir fjarstæðukenndu, en
frumlegu og smndum myndríku tal-
máli, sem rís í mikla skáldlega hæð.
Ljóð í þessum stíl, sem á íslenzku nefn-
ast atómljóð (og skáldin atómskáld)
komu til að gegna sérstöku hlutverki
í formtilraunum. Og Steinn Steinarr
hélt því fram, að íormið dæi, en and-
inn lifði, og hann vitnaði í Archibald
Mac Leish: „A poem should not mean
/ but be“. (Ljóð á ekki að hafa merk-
ingu, heldur vera). Það var fyrirmynd
hinnar ungu skáldakynslóðar."
Við þetta er það að athuga, að Tím-
inn og vatnið er ekki nema að litlu
leyti atómljóð. Það er til dæmis að öðr-
lslenzk Ijóð í norskri þýðingu
um þræði bæði stuðlað og rímað. Afrek
Steins liggur ekki í því, að hann hafi
hafnað stuðlum og rími, þó að það hafi
oft verið sagt, heldur í stíl hans hefð-
bundna og hnitmiðaða forms. Steinn er
fyrst og fremst skáld gamallar hefðar.
Þar rís hann hæst.
Þetta er ekki sagt til að gera lítið úr
ljóðaþýðingum Orglands, né heldur
formálanum fyrir þeim. Þær eru mikið
afrek og margar með snilldarbrag, en
ég hygg, að margar þeirra séu allra
beztar, þar sem hann heldur sig við
hið hnitmiðaða og þaulræktaða form,
eins og til að mynda í kvæðum Stefáns
frá Hvítadal, Jóns Helgasonar og Guð-
mundar Guðmundssonar skólaskálds,
enda segir hann í þýðingu sinni á
Pueludium hans:
Eg bryr mig ikkje om „ismer"
og „istars" tullprat om slikt.
Eg jly som heilo mot sol i sang
nar sjeli er tyrst etter dikt.
Þetta er fyrsta vísan i hinni ágætu bók
Orglands. Hana kann á íslenzku hver
maður, sem ljóðum ann.
Og Jól eftir Stefán frá Hvítadal
endar á þessum fallegu vísum í búningi
þeim, sem Ivar Orgland gefur því
kvæði:
A lat du, Kristus,
si lön dei fd,
som kveikti Ijosi,
som lysti dd.
Eg ser dei signa
min barndoms heim.
Mi sjel er audmjuk
af takk til deim.
A lys du alle
som sloknar her
heim til din himmel,
til Ijosens verd.
399