Tímarit Máls og menningar - 01.12.1976, Blaðsíða 91

Tramhaldsskólar
lið. Hvorugt er kleift eins og nú er ástatt um fjárveitingar til menntamála.
Hér má enn sjá ókosti miðstýringar. Atvinnurekandi sem kaupir dýrt tæki
til að nota í arðbærum rekstri getur vel leyft sér að nota tækið að hluta til
þjálfunar starfsliðs, en skóli sem kaupir sams konar tæki til kennslu getur
ekki notað það til neins annars. Vegna þessa eru allar líkur á að skóla-
kerfið, einkum ef það er samræmt, verði ævinlega á eftir einkaaðilum í
tæknilegum efnum.
Annar galli á starfsnámi í skólum er sá að í því er fólgin dulin fjár-
munafærsla til ýmissa aðila í þjóðfélaginu. Ef skólakerfið sér um alla starfs-
mennmn er létt af starfsgreinum og einstaklingum kostnaði sem þeir hafa
hingað til borið eða öllu heldur látið koma fram í verði vöru og þjónustu.
Þar sem þessi skipan dregur þannig úr ábyrgð einkaaðila herðir hún veru-
lega á forsjónarhlutverki skólakerfisins en eykur fjölda og mátt þeirra
sem gera kröfur til skólanna án þess að þurfa að leggja nokkuð af mörkum
sjálfir. Auk þessa er ljóst að fjármunafærslurnar verða mjög misháar eftir
starfsgreinum, þannig verður almannafé mjög misskipt og því raunar bein-
línis beitt til að mismuna þegnunum. Af þessu hljóta að rísa harðvítugar
deilur, en jafnframt er líklegt að af þessu rísi kröfur um takmarkaðan að-
gang að námi með öllu sem slíku fylgir.
Þegar nefnd er hin útgönguleiðin úr þessum vélasal samræmds fram-
haldsskóla, aðgangs að námi á háskólastigi, hillir að líkindum undir enn
voveiflegri tillögur, sem skynsamlegast væri að spá engu um fyrr en þær
koma í sjónmál. En hillingarnar eru uggvænlegar. Verða á næstunni settar
reglugerðir um bifreiðasmíðar á háskólastigi? Hárskurð? Hvaðan kemur
eiginlega sú hugmynd að í háskóla sé að leita lausnar alls vanda? Er þetta
kannski skylt eðlisávísun ættingja okkar að klifra tré þegar þeir verða rugl-
aðir eða hræddir? Hvernig vita menn annars að háskóli er upp en ekki
niður eða bara til hliðar? Að sjálfsögðu er lausna að leita í háskóla í þeim
skilningi að háskólinn mun kunna skýr svör við öllum þessum spurning-
um þegar ráðuneytið sendir honum fullgerða reglugerð um nám á háskóla-
stigi til skjótrar umsagnar.
Liður 4) um einingakerfi og samröðun í fastar námsbrautir er í undar-
legri mótsögn við sjálfan sig. Það er reyndar mjög í tízku að skipta
námi í einingar, háskólinn gerði eitthvað af þessu fyrir rúmum fimm árum
og smátt og smátt breiðist þetta út þar, menntaskólarnir hafa síðan fylgt
í kjölfarið. Hér hefur þetta mest verið haft eftir Svíum, sem hafa að öllum
líkindum haft þetta eftir Bandaríkjamönnum, sem trúlega hafa fundið
393