Tímarit Máls og menningar - 01.10.1979, Blaðsíða 116

Timarit Máls og menningar
Dóra, er fulltrúi allra Anna(rra) Dóra,
eldhúshóra, hvar sem er.
Strax á fyrstu síðu er lesandinn kom-
inn inn í medias res og eftir tíu lína
lestur veit hann að persónan sem hann
les um er óhamingjusöm:
Það var tæpt ár síðan hún fór
fyrst að fá þessi svitaköst á næturnar.
Þá gat hún ekki sofið og sá marg-
Iita hríngi snúast fyrir augunum í
hvert sinn sem hún reyndi að standa
á fætur. Hún sagði lækninum frá
þessu og þá lét hann hana fá pill-
urnar. Hann taldi þetta vera byrj-
unina á breytingaskeiðinu. Nú var
hann farinn að láta hana taka aðrar
töflur sem höfðu svolítið róandi
áhrif (5).
Á þriðju síðu sögunnar erum við orð-
in töluverðs vísari um þessa óham-
ingjusömu konu og vitum að hún á litl-
um skilningi að mæta hjá Guðmundi
manni sínum, sem er fyrstur söguper-
sóna nefndur með nafni. Hann vill mat
sinn og engar refjar í bókstaflegum
skilningi og hefur vægast sagt sínar ó-
sveigjanlegu skoðanir á sambúð þeirra
hjóna:
Síðast þegar hann var í landi kom
hann heim eftir hádegið. Hún hélt
matnum heitum, en þá vildi hann
eklci borða, heldur fá kaffi. Þegar
hún átti ekki rjóma með brúnu tert-
unni, reiddist hann og hellti sér yf-
ir hana. Að lokum var hann orðinn
svo æstur að hann sló hana utan
undir (8).
Það jaðrar við að maður fái samúð með
þeim báðum, Onnu Dóru og Guðmundi,
henni auðvitað fyrir að búa við annað
eins og það sem tilvitnunin vitnar um
og honum fyrir að hafa ekki fengið
meðferð á Kleppi.
Smátt og smátt skýrist saga Onnu
Dóru. Hún hafði flust ung stúlka úr
sveit, líklega ofan af Héraði, með fjöl-
skyldu sinni skulum við ætla. Faðir
hennar hafði „selt rollurnar“ og farið
í bretavinnu á Seyðisfirði. Alla tíð sína
á Seyðisfirði virðist Anna Dóra hafa
verið haldin óyndi, eða x meira en þrjá-
tíu ár, og þegar við fáum að skyggnast
inn í líf hennar hefur óyndið kannski
aldrei verið meira; enda magnast það
um allan helming og er Fanney, sysmr-
dóttir Guðmundar, kemur til sögunnar.
Hún blés reyknum í áttina að
opnum glugganum. Eg er orðin
fjörutíu og fjögurra ára, hugsaði hún.
Fjörutíu og fjögurra ára, þriggja
barna móðir, hef ekkert lært, kann
ekkert nema húsverkin, sem öllum
finnst sjálfsögð og því lítilsverðugri
sem reynt er að gera þau betur.
Bara að hún kynni bókfærslu. Eða
vélritun. Þá gæti hún fengið vinnu
á skrifstofu og verið innan um fólk
allan daginn. A kvöldin gæti hún
lagst út af ánægð og þreytt og upp-
lifað atburði dagsins í huganum (11).
Þannig sér a.m.k. Anna Dóra sjálfa sig,
og örlagavaldurinn, sem hrærir upp
í huga hennar og virðist um leið
fylla í einhverjar eyður, er Fanney.
Anna Dóra hættir að taka töflur nema
e.t.v. þegar Guðmundur kemur í land.
Höfundur gefur lesandanum reyndar
færi á að kynnast Guðmundi í góðu
skapi og tekst þá líklega best að lýsa
þessum manni sem á sinn hátt er kannski
kúgaður og einmana og mun varla
verða annað meðan ekkert utanaðkom-
362