Tímarit Máls og menningar - 01.10.1979, Blaðsíða 36

Tímarit Máls og menningar
Um leið og ég ýtti frá landi hóf ég að kyrja dauðaljóð mitt - til þess hafði
ég fullan rétt. Það var hið ágætasta Ijóð.
»Ég er Jón, sonur Jóns,“ söng ég. „Ég er af ætt fjallabúanna. Þeir
eru mennirnir.
Eg fer um dauðareitina og bíð eigi bana.
Ég sæki málminn í dauðareitina og mér verður eigi meint.
Ég ferðast eftir guðavegunum og hræðist eigi. Hæ-hó! Ég vann á
hlébarðanum, ég vann á hindarkálfinum!
Hæ-hó! Ég er kominn til fljótsins mikla, sem enginn maður annar
hefur augum litið.
Það er bannað að fara í austur, en þangað er ég kominn, bannað að
leggja út á fljótið mikla, en þar er ég nú.
Opnið hjörm yðar, þér andar, og leggið hlustir við Ijóði mínu.
Nú fer ég til bústaðar guðanna og á eigi afturkvæmt.
Líkami minn er búinn undir dauðann og limir mínir skjálfa, en
hjarta mitt fagnar er ég held til bústaðar guðanna!“
Samt var ég hræddur þegar ég nálgaðist bústað guðanna, lafhræddur.
Straumur fljótsins mikla er þungur - hann hrifsaði flekann með höndum
sínum. Það voru töfrar, því að sjálft er fljótið breitt og lygnt. Ég fann
nálægð illra vætta, þótt á björmm morgni væri. Ég fann þær anda köldu
um háls mér og hnakka meðan ég barst óðfluga niður elfina. Aldrei hef ég
skynjað einveru sem þá — ég reyndi að hugsa um þekkingu mína, en mér
virtist hún safn fánýtra mola. Mátmr þekkingar minnar var þrotinn; mér
fannst ég lítill og nakinn eins og ungi, sem er nýskriðinn úr eggi — aleinn
úti á fljótinu mikla, þræll guðanna.
Innan skamms opnuðust þó augu mín og ég sá. Ég sá til lands á báðar
hendur - ég sá að eitt sinn höfðu guðavegir legið yfir fljótið, þótt nú væru
þeir brotnir og niður fallnir líkt og brostnar trjágreinar. Þeir vom miklir
og stórfenglegir á að líta, en höfðu brotnað - brotnað á dögum brunans
mikla, þegar eldi rigndi úr skýjum himinsins. Og straumurinn bar mig nær
og nær bústað guðanna, og rústirnar gnæfðu við loft fyrir augum mér.
Hætti straumvatna þekki ég eigi - vér erum fjallabúar. Ég reyndi að
stýra flekanum með stjaka, en hann snerist í hringi. Ég hélt að fljótið
ætlaði sér að bera mig framhjá bústað guðanna og út á vatnið bitra sem
munnmælin greina frá. Þá fylltist ég bræði - hjarta mínu óx ásmegin.
Ég mælti hárri röddu: „Ég er prestur og sonur prests!“ Guðirnir heyrðu til
282