Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.10.1979, Blaðsíða 87

Tímarit Máls og menningar - 01.10.1979, Blaðsíða 87
Jóhatin Sigurjónsson og módernisminn hins einmanalega fífils er viðlag við ærslafulla lýsingu á vaknandi gró- anda vorsins: Fífill einmana í fjalladal, finnurðu ei sólhlýja brosið? Er hjarta þitt, fífill, frosið? Við sjáum hér gagngjöra breytingu frá hinu „félagslega“ viðhorfi í Bár- unni. Myndin af Odysseifi þar sem hann hlýðir á tálsöng óminnisgyðjunnar leiðir hugann að aðstæðum nútímamannsins. En „Hinn nýi sæfari“ hefur ekki möguleika á að komast í höfn eins og Odysseifur. Lífshlaupi hans lyktar óhjákvæmilega með tortímingu. Astæðan er sú að áfangastaðurinn, friðlandið, er eintóm blekking og óframkvæmanlegur draumur. Samræmi bjó í heimssýn fornaldarinnar. Oryggisleysið og samræmisleysið gátu ekki leyst það upp. Draumur og veruleiki voru samrýmanlegir. Svo er ekki í lífi nútímamannsins að dómi Jóhanns. Gjáin milli draums og veruleika er orð- in óbrúanleg vegna þess að maðurinn hefur öðlast skilning á harmsögulegu (tragisku) eðli tilvistarinnar. Túlkun þessi styrkist í 2. erindi Ijóðsins. Líkingunni við fornsöguna er haldið en persónulegu „ég-i“ skotið inn sem frumlagi í stað hins sögulega Odysseifs. „Eg-ið“ er hinn nýi Odysseifur: Marmarahöllin heima. — Eg húmdökka gluggana sá mæna eins og andvaka augu út á hinn dimmmjúka sjá. Kvæði sem Jóhann orti um móður sína látna árið 1912 varpar Ijósi á merkingu þessarar hallarmyndar. Þar yrkir hann svo um bjargfasta trúar- von hennar og traust á guði19: Þú sást því land og Ijósar hallir þar dapureygir sjá dimmu. Myndirnar tvær eru augljóslega merkingarsamstæður. „Höllin" táknar í báðum tilvikum þann griðastað sem trúmaðurinn finnur í eilífðarvoninni og miskunn guðs. En Jóhann hefur misst trúna á þennan draum og er í hlutverki hins „dapureyga". Lyktir Odysseifskvæðisins eru tragiskar eins og vænta mátti: 333
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.