Tímarit Máls og menningar - 01.07.1980, Blaðsíða 131

óhamingja mín mikil og hafa staðið
lengi. Svo, hún strýkur allt í einu
langa, þétta stroku eftir sænginni, svo
blöskraði mér þessi fortíð og ég valdi
mér aðra. (135)
Hún valdi sér aðra fortíð sem gerði henni
kleift að horfast í augu við framtíðina,
hún hætti að velta sér upp úr óhamingj-
unni og vorkenna sjálfri sér. Og þetta er
einmitt það sem Guðný þarf að gera, en
það kostar sitt. Það kostar uppgjör við
fortíðina.
Guðný er sú persóna bókarinnar sem
mestu máli skiptir. Eiginlega er bókin öll
fyrst og fremst lýsing á henni og skýring á
því hvernig hún varð til, því atvikin sem
gerast á sólarhringunum tveim eru ekki
mikið frásagnarefni ein saman — fram að
úrslitum. Guðný fléttar saman í eintali
sínu fortíð og nútíð, og smám saman fær
lesandinn fulla mynd af þessari konu sem
vill ekki he)'ra minnst á breytingaskeið.
Það er augljóst að fortíðin er litríkari en
nútíðin, þar skiptust á stór áföll og rík
gleði, þar skipti umheimurinn máli, núna
er ekkert eftir annað en syndagjöld inni á
heimilinu, og þau eru leiðinleg. Guðný
segist hafa átt fimmtán góð ár milli tví-
tugs og hálffertugs: „Fimmtán ár eru
langur timi, það er sjálfsagt botnlaus
frekja að heimta meira.“ (35) Vonandi
hefur henni skilist í bókarlok að hún er
búin að láta beygja sig tíu árum of lengi,
nú á hún að vera frek sjálfrar sín vegna, því
það getur verið að hún verði langlíf kona.
Guðný hafði ábyrgðarmikið starf utan
heimilis þessi góðu ár, en gaf það upp á
bátinn þegar útivinnu hennar var kennt
um að sonur hennar var á eftir í skóla um
Umsagnir um bcekur
skeið. Hún saknar starfsins mikið og fjár-
hagslegs sjálfstæðis síns, og það er greini-
legt að við að missa það hefur minni-
máttarkennd hennar gagnvart manni
sínum vaxið óeðlilega, þrátt fyrir skap
hennar og hressileika. Sú minnimáttar-
kennd á rætur í tímanum fyrir góðærin
fimmtán.
Guðný er upprunnin úr neðstu lögum
þjóðfélagsins, fædd á kreppuárum og alin
upp í bragga eftir tíu ára aldur þar sem
mamma hennar virðist að einhverju leyti
hafa unnið fýrir sér og börnum sínum sex
með vændi. Þessi erfiða og stormasama
bernska hefur mótað Guðnýju meira en
áratuga hjónaband getur gert.
Guðnýju þykir vænt um mömmu sína
en forðast hennar fordæmi. Hún giftist
upp fyrir sig, elskar góðborgarann mann
sinn fyrir að hafa gifst henni þ átt fyrir
ætternið og lætur sig hafa ýmislegt vegna
þess. Hún þolir ekki yfirdrepsskap en
verður samt að bæla hreinskilni sina í
hræsnisfullu borgarastéttarumhverfi og sú
bæling fær útrás í eyðileggingarhvöt sem
kemur verst niður á henni sjálfri, eftir að
hún missir fjárhagslegt sjálfstæði sitt.
Stríðið milli stétta geisar í einbýlishúsinu
og sá sem vanur er verður undir. Þá er bara
að bjarga sér á flótta.
Eyðileggingarköst Guðnýjar og dag-
drykkja, útrás bældrar og vansællar konu,
eru illa liðin hjá forstjóranum. Hann
tekur af henni fjárráðin og þegar það
dugar ekki gripur hann til ennþá afdrifa-
rikari ráða. Ymsar blikur eru á lofti i
bókarlok, en von er til þess að Guðný fái
næði til að gera upp líf sitt, velja sér fortíð
þar sem hún skammast sín ekki fyrir neitt
og þá framtið um leið. Hún getur átt eftir
253