Tímarit Máls og menningar - 01.02.1983, Qupperneq 88

Tímarit Máls og menningar
Svövu Jakobsdóttur og aldrei hefur þótt gott einkenni á bókmenntum.
Þessu hefði verið hægt að komast hjá ef þýðandi hefði aðeins haldið sig
trúverðuglega við frumtextann í stað þess að fara að bæta um betur og
skálda sjálf.
I þessari sögu gegna endurtekningar mjög ákveðnu hlutverki fyrir merk-
ingu sögunnar, og ekki heldur þeim hefur þýðingunni tekist að koma til
skila. Hér verður aðeins nefnt eitt dæmi, en það varðar lýsingu á vitund
karlmannsins. Eftir giftingarathöfnina fara þau heim „í litlu íbúðina sína í
Breiðholtinu sem hann sagði alltaf að væri bara til bráðabirgða því hún ætti
skilið dýrlega höll. Hún var vön að hlæja að þessu og svara: já, einhvern
tíma reisirðu dýrlega höll“.18) Hlutverk endurtekningarinnar hér er að sýna
að orðasambandið dýrleg höll er orðið að eins konar klifun í huga karl-
mannsins sem hann lætur stjórnast af. I þýðingunni missir þetta stílbragð
alveg marks því að þar hefur þýðanda fundist ástæða til að breyta um,
líklega til að hafa meiri tilbrigði í stílnum, og þýðir orðasambandið með „a
magnificent place“ í fyrra skiptið og „a fine mansion“ í það síðara.
I heild má segja um flestar þýðingar þessa rits að meir hafi verið lagt upp
úr að koma til skila yfirborðslegri atburðarás en listrænu formi og dýpri
merkingu. En bókmenntir eru ekki síður form en efni, og án formsins verða
engar bókmenntir. Hvergi kemur þetta eins vel fram og í þýðingunni á
ljóðinu „Tútmósis 111“ eftir Þorstein frá Hamri, þar sem sjálf merkingin
einmitt felst í samspili efnis og forms:
á dimmri nóttu dreymdi mig tútmósis III.
hann dvaldi við rekkjustokkinn gegn samþykki mínu
hann var svartur sem bik
og sagði með þvíngaðri grettu
ég sigraði í gærdag hálendi palestínu
svo stökk hann burt því ég bað hann um sígarettu 19)
I þýðingunni verður þetta:
On a dark night I dreamt of Tutmoses III.
Against my consent he lingered at my bedside.
He was black as pitch
and said with a constrained grimace:
Yesterday I conquered the highlands of Palestine.
Then he jumped away as I asked him for a cigarette.
Hér hefur einfaldlega verið þýtt frá orði til orðs eins og upp úr íslensk-
enskri orðabók án nokkurs tillits til hrynjandi, stuðlasetningar og ríms,
78