Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Side 67

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Side 67
Meistari Fínezas Ég reis á fætur með andlitið löðrandi í sápu og einhver óljós óþægileg hugsun þjakaði mig. Handklæðið féll af brjósti mér. Kannski greip mig löngun til að flýja eða biðja hann að hætta að leika þessa ögrandi og sorglegu tónlist. En meistari Fínezas stóð fyrir framan mig fjarhuga og lét fiðluna kveina og minningarnar um leið. Geislar síðdegissólarinnar skinu inn um dyrnar og vöfðu um hann tindrandi ljósi. Líkami hans lyftist líkt og hann væri borinn af tónfallinu sem fingur hans leystu úr læðingi, og hann stóð á tánum og ómarnir bárust upp í himininn. Skyndilega braust tónaflóð fram, ósamstillt, reiðilegt. Flóðið fyllti rakarastofuna og titraði þar í loftinu. Hendur meistara Fínezas féllu niður með síðunum. I annarri hendi hélt hann á boganum, í hinni á fiðlunni. Hann drúpti höfði, hvíthærður, langur, gugginn, og hneigði sig hægt eins og hann þakkaði fyrir klappið sem barst frá ósýnilegum áhorfendafjölda. MANUEL DA FONSECA, fæddur 1911, var einn forvígismaður nýraunsæisins í ljóðagerð, en ég valdi fremur dæmi um sagnagerð hans í þetta úrval, vegna þess að hann færði hinn Ijóðræna streng inn í sagnagerð nýraunsæismannanna, hinn hálf- brostna streng ætlunarverksins sem verður aldrei alveg að veruleika hversu miklu raunsæi og rökhyggju sem beitt er við það að ná marki eða takmarkinu í lífinu. Sérhver ósk mannsins og verk stendur á öndinni á hlaupum og hnígur loksins niður og sameinast vonbrigðum lífsins, þjóðarinnar og draumsins, í fósturmoldinni. Ljóð Fonseca eru hljóðlát vonbrigði andans manns sem býr í einhverju sveita- þorpi eða við sjó. Hann hefur náttúruna allt í kringum sig, gjöfula og fagra, því að náttúran er örlát jafnt í sól og regni og roki líka og kulda. Eitthvað vantar samt. Það vantar manninn eða náttúruna í hann. Vegna þess að maðurinn er sífellt að reyna að eignast hluti og gera sjálfan sig að hlutum, skapa hug sinn og hegðun í líki þess sem hann hefur skapað sjálfur. Þótt þessu sé þannig varið eru alltaf einhverjir menn sem fást kannski við það að greiða hár manna og klippa, gera við skó eða hafa gengið geðveikinni á vald, horfið inn í heim ofskynjananna og svo nefndra ranghugmynda, sem eru samanþjappaðar raunverulegar hugmyndir og fráleitt rangar. Og þegar öllu er á botninn hvolft kýs vitsmunamaðurinn og hinn skapandi maður að eyða dagsstund hjá slíku fólki fremur en í hópi atvinnurekenda og verkalýðsforingja, sem eru tveir endar á sama skapti. Fonseca finnur ekkert hlálegt í fari rakarans: miklu fremur finnur hann sjálfan sig í honum og ljóðmátt saknaðarins og minninguna um það þegar maður var ungur og átti drauma sem gátu kannski ræst. Aldeia nova, Nýtt þorp (1942) er helsta verk Fonseca í óbundnu máli, og Ofogo e as cinzas, Eldurinn og askan (1953). Heildarútgáfa á ljóðum hans kom út 1958. Höfuðeinkenni hans í listinni er leitin að æskunni og endurheimt liðinnar tíðar, þótt það kunni að hljóma andstætt nýraunsæi. 537
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.