Tímarit Máls og menningar - 01.12.1984, Qupperneq 122

Tímarit Máls og menningar
sem hrannast upp af miklum hraða, eru
rammaðir inn með löngum og hægum
málsgreinum. Dæmin eru mörg, t. d. á
bls. 165:
Þó Kiddi sjómaður sé búinn að
koma víða við og hafi margsinnis
vaknað skelþunnur sokka- og veskis-
laus úti á ballarhafi eftir langa og
áhættusama leiðangra gegnum borgir
og bæi, þá hefur hann alltaf passað
myndirnar sem Jón átti að fá líkt og
þær væru gimsteinar.
Kidda þykir jafn vænt um Jón og
Adam um alla syni sína sjö. Hann
kemur strax auga á hann í götunni
þar sem Jón situr í ermavíðu peys-
unni á einu grindverkinu.
Af gleði hoppar Jón líka hæð sína
upp um hálsinn á Kidda. Um leið
hrynur fjöldinn allur af leikaramynd-
um niðrúr ermavíðri peysunni.
I götunni stoppar allt.
Leikaramyndir hverfa oní vasana.
Það er gert hlé á púkkspili. Dúfna-
viðskipti stöðvast. Við allir strákarn-
ir í götunni hópumst í kringum
Kidda. Kiddi sýnir okkur hvernig
hann getur látið kvenmannsbrjóstin
á eiturslöngunni ganga í bylgjum.
Holótt gatan er eitt auga. Já slíkan
fögnuð vakti tattóveringin á vöðva-
stæltum handlegg Kidda að strax eft-
ir að hann var horfinn burt með Jón
á háhesti var einhver strákanna send-
ur inn eftir blekpenna og áður en
dagur leið voru allir í götunni búnir
að teikna á handleggi sína eitur-
slöngu með kvenmannsbrjóst.
Höfundum sem skrifa ljóðrænan stíl
er einatt vandi á höndum að halda at-
hygli lesanda sem vill að alltaf sé eitt-
hvað að gerast. En lesendur Einars Más
þurfa ekki að kvarta yfir atburðaleysi;
æsilegir atburðir reka hver annan. en sá
leikur er honum að sumu leyti auðveld-
ari af því að hann stendur öðrum fæti í
heimi barnsins.
Vængjasláttur í þakrennum hefur
e. t. v. ekki eins mikil áhrif á mann við
fyrsta lestur og Riddarar hringstigans
með sínum dramatíska endi. Það kostar
mann dálítið átak að skynja tragík í
dúfnastríðinu. Það er vitaskuld sorg-
legra þegar lítill drengur deyr af slys-
förum en þó hverfi sé hreinsað af dúf-
um. En slys eru einmitt sorgleg en ekki
tragísk og því vandmeðfarin í sögum.
Dúfnastríðið er auðvitað ekki tragískt
heldur tragíkómískt. Samfélagsöflin,
sem fara með sigur af hólmi, líkjast
vissulega örlögum fornra harmleikja að
því leyti að frá sjónarhóli hinna bernsku
sögupersóna eru þau nánast órætt og
yfirskilvitlegt afl. En jafnframt eru þau
einmitt samfélagsöfl og því söguleg og
hverful og þess vegna blandast hið trag-
íska og kómíska á sannfærandi hátt und-
ir írónísku sjónarhorni sögumanns og
lesanda.
Að lokum má spyrja hvaða erindi
þessi saga eigi við lesendur sína, ef það
skyldi hafa komið óskýrt fram í því sem
þegar er sagt. Slíkt er erfitt að draga
saman í fáum og einföldum orðum, en
þó virðist mér að nokkur meginatriði
séu augljós. Höfundur leggur aðal-
áherslu á gildi skapandi lífsnautnar.
Hann er varla fjarri því að taka undir þá
skoðun að lífið sé sköpun. Þessi skap-
andi lífsnautn er manninum meðfædd
eins og sjá má á því að hún er augljósust
í heimi barnsins. En samfélag fullorð-
inna leggur á hana bönd, reynir að
deyða hana. Til að bjarga lífsnautninni
er þörf á stöðugri byltingu. Mér virðist
Einar Már ekki gera lítið úr mætti þeirra
afla sem ógna lífsnautninni og þar með
592