Tímarit Máls og menningar - 01.02.1985, Page 120

Tímarit Máls og menningar
námunda við hana höföu heint athygli sinni að henni“ (69). Þetta verður í
þýðingunni: „Kvinnene nær henne hadde gjort kvarandre merksam pa
henne“ (47), þar sem orðasambandið „að beina athygli að“ hefur augljóslega
verið tekið fyrir „að vekja athygli á“, sem er allt annað.
I næsta dæmi hefur tveimur útlitslíkum en alls óskyldum nafnorðum
verið blandað saman, vegna þess að aðeins hefur verið litið á stofn orðsins,
en smáatriði eins og beygingarendingar látin lönd og leið. Konan hafði alltaf
verið vön að fá sér kaffi á morgnana og setjast með það inn í stofu. „Þetta
hafði ætíð verið friðsæl stund, vin í eyðimörk hversdagsleikans" (30), segir
þar. I þýðingunni stendur hins vegar: „Det hadde alltid vore ei fredfull
stund, ein ven i kvardags-audna“ (23). Hér hefur kvenkynsorðið „vin“
umsvifalaust verið skilið sem karlkynsorðið „vinur“. I stað vinjar í eyði-
mörk sem er eðlilegt myndmál er þar komin vinur sem vandséð er hvað geti
hjálpað á slíkum stað. Vandamál þess sem er staddur í eyðimörk er nefnilega
ekki vinaleysið, heldur skortur á vatni og gróðri, — vinjum. Þetta er ekki í
eina skiptið sem heilt myndmál Svövu verður nykrað í þýðingunni, og hér
sem víðar hefur þýðandi mátt vera gagnrýnni í notkun sinni á sænsku
þýðingunni, sem einnig talar um „en ván i vardagens öken“ (20).
Við þýðingar á íslenskum textum getur það haft afdrifaríkar afleiðingar
að gefa ekki nægilegan gaum að málfræðilegum atriðum, svo sem hvort orð
eru í eintölu eða fleirtölu, eru atviksorð eða lýsingarorð o. s. frv. I norsku
þýðingunni á Leigjandanum úir og grúir af villum af þessu tagi, og verða
hér aðeins nefnd örfá dæmi.
I frásögninni af jólaundirbúningnum þarf konan að fara niður í kjallara til
að ná í jólaskrautið: „Hún fór ein niður stigann að sækja skrautið. Sakir
þreytu fannst henni hún vera á óendanlega langri niðurleið. Hún gekk
tröppu eftir tröppu. . .“ (H8). I þýðingunni er fyrst sagt frá því, að hún
„gjekk áleine ned trappa" (77), sem er í lagi, en heldur versnar í því, þegar
hún síðan „gjekk trapp etter trapp“ (78), sem getur ekki merkt annað en hún
hafi gengið stiga eftir stiga. Hér hefur þýðandi ekki áttað sig á því, að orðið
„trappa“ í íslensku merkir þrep, þegar það er í eintölu, en verður að vera í
fleirtölu til að geta merkt stiga, þ. e. mörg þrep. I frumtextanum gengur
konan aðeins niður einn stiga, sem henni finnst að vísu langur og með
mörgum tröppum, en í þýðingunni gengur hún hins vegar niður ótal stiga.
Undarlega djúpur kjallari það.
Um Pétur er það eitt sinn sagt að tilvera hans öll þá stundina væri
lífshættuleg jafnvægisganga milli „tveggja póla sem köstuðu honum vilja-
lausum á milli sín“ (44). Orðið „viljalaus“ er hér hliðstætt lýsingarorð og á
við Pétur, hann er viljalaus. I þýðingunni er það hins vegar orðið að atviks-
orði og látið eiga við pólana tvo sem „kasta han viljelaust mellom seg“ (32).
110