Tímarit Máls og menningar - 01.12.1994, Blaðsíða 130

Á sama hátt bendir hann á að útlent
landslag hafi verið flutt hingað til lands
og tekur dæmi af Skorradalnum, sem
„Vel mætti segja mér að /.../ hafi horfið
yfír hafið með bóndanum unga úr Borg-
arfirði sem barðist við Skota forðum
tíð“:
Hann missti bróður sinn í þeirri orra-
hríð og hefur í reiði sinni tekið þennan
fagra dal og stöðuvatn herfangi og flutt
með sér heim til íslands.
Þegar búið er að gefa manni þetta nýja
hugtak er bersýnilegt að það á við Fljóts-
dal; hann er greinilega aðfluttur norskur
dalur. Og má mikið vera ef Arneiður,
dóttir Ásbjarnar jarls skerjablesa, hefur
ekki haft dal úr heimalandinu með sér
þegar hún fluttist til íslands með manni
sínum, Katli Þórissyni landnámsmanni.
Hún var búin að reyna margt sú stúlka,
faðir hennar drepinn og henni rænt af
ofstopamönnum. Henni hefur fundist
öruggara að hafa eitthvað með sér sem
hún þekkti.
Mikið er gott til þess að vita að enn
skuli vera ort ljóð á íslandi sem gefa
manni ný augu.
Sveinn Yngvi vakti athygli lesenda
þessa tímarits strax 1985. Þá birti hann
í því ljóðið „Mínótárus og völundarhús-
ið“, sem sýndi að hann las heimsbók-
menntir þótt ungur væri, og „Ellefusýn-
ingu“, um ljósfælna menn sem laumast
á djarfa kvikmynd, „og ekkert hylur /
dónalega nekt þeirra / nema síðir frakk-
arnir“. Þetta voru frumleg ljóð sem báru
vott um næmt auga og naska kímnigáfú,
og mörg okkar hafa beðið með óþreyju
þeirrar bókar sem nú liggur fýrir. í milli-
tíðinni hefur Sveinn Y ngvi birt fá ljóð en
lesið þeim mun meira og unnið bók-
menntastörf; meðal annars gaf hann
ásamt öðrum út ritsafn Jónasar Hall-
grímssonar eins og sumstaðar má sjá á
ljóðum hans.
Hvunndagsljóð
Aðflutt landslag er í þrem álíka stórum
köflum. Þeir hafa ekki sérstaka fyrirsögn
en gætu heitið „heima“, „heiman“ og
„heim“. f fyrsta hluta eru lítt samstæð
ljóð um ýmis efni, sum þeirra gætu verið
eldri en seinni hlutarnir. f öðrum hluta
fer skáldið af landi brott og dvelur um
tíma í Skotlandi. f þriðja hluta er það
komið heim og slæst aftur við íslenskan
hvunndag. Hvunndagsljóð mætti reynd-
ar vera undirtitifl þessarar bókar; hún
segir ekki frá stórtíðindum. En hún sýn-
ir að hvunndagurinn getur verið furðu-
legur, jafnvel fáránlegur.
Fáránleikinn kemur fram strax í
fýrsta ljóði fýrsta hluta sem heitir „Blás-
ið til brottferðar" og spilar á stærðar-
hlutföll. Ofurstór hlutur er settur inn í
lítið rými eins og tákn ytri heimsins sem
ræðst inn í lokaðan smáheim skáldsins.
Við getum ekki treyst neinu:
Það er farþegaskip í fullri stærð
á floti í baðkerinu: kýraugun
blöstu við okkur í morgun
þegar við komum fram
krumpuð eins og náttföt.
Við flýttum okkur að loka:
fjórar hendur á húninum.
Var þetta draumur á förum?
Núna er blásið til brottferðar.
Gegnum ærandi þokulúðurinn
heyrum við að farþegarnir
hlaupa upp landganginn.
Myndin er ógnvænleg ef hún er fram-
kölluð í fuliri stærð en kímnin dregur úr
óhugnaðinum — „Var þetta draumur á
förum?“ Sami leikur að hinu stóra og
smáa er í „Gleri um nótt“ þar sem fullt
tungl hefur þau áhrif á vatn í glasi að það
„ólgar og svellur". I „Óráði“ yfirtekur
líkingin veruleikann þegar ljóðmælandi
verður þungur bíll sem rennur út í sjó.
Skemmtilegust í þessum hluta þótti
128
TMM 1994:4