Morgunblaðið - 25.04.2015, Page 83

Á björtu sumarkvöldi frammi
í Blönduhlíð er síðasti heyvagn
dagsins kominn í hlöðu og
heyskaparfólkið komið inn í
kvöldkaffi. Þá rennur eins og
eldibrandur upp afleggjarann
fólksvagn með hvítar og rauðar
mælistikur ólaðar við topp-
grindina og rykmökkurinn
leggst yfir Hússléttuna. Hund-
urinn lítur upp, en nennir ekki
að gelta. Hann þekkir þennan
bíl. Og eftir augnablik er Egill
föðurbróðir minn kominn upp í
eldhús. Það er sól á norður-
glugganum, kvöldskuggar í fjall-
inu, kleinur og jólabrauð á borð-
inu og afi broshýr í sætinu sínu
við borðsendann. Þeir heilsast
með kossi feðgarnir og móðir
mín tekur gestinum fagnandi,
nær í bolla og hellir í og töfrar
verða til.
Það er þannig að sumt fólk
ber með sér stemningu og lit
þannig að túnin verða grænni og
vatnið tærara. Þannig var Egill
frændi. Hann bar fjör, gleði og
sögur hvar sem hann kom.
Flutti brot úr öðrum sýslum og
gust úr Reykjavík inn í eldhúsið.
Þekkti alla. Var alltaf að koma af
fundum með ráðunautum, ráð-
herrum og öðrum stórkörlum.
Hann hafði komið á alla bæi,
þekkti dalabændur og útnesja-
menn og sagði sögur og hermdi
eftir körlum og kerlingum og hló
svo undir tók í eldhúsinu. Og all-
ir hlógu. Því maður varð alveg
bjargarlaus þegar þessi hlátur
skall á manni og maður vildi
heldur alls ekki láta bjarga sér,
maður sóttist eftir að vera á eld-
húsbekknum, naut þess að heyra
sögurnar og svo logaði eldhúsið
þarna í kvöldsólinni svo við lá að
kleinurnar gleymdust á fatinu
og kaffið kólnaði í bollunum. Og
þessi einstaklega smitandi hlát-
ur frænda míns mun alltaf fylgja
mér. Ég brosi ósjálfrátt og reyni
að herma eftir honum en það
tekst nú ekki vel. Mér tókst
samt vel upp þegar ég var pínu-
lítill pjakkur og Egill (og pabbi
var trúlega ekki saklaus heldur)
tók upp á því að kenna mér að
herma eftir ýmsum góðbændum
í sveitinni. Svo var kannski
hrútasýning og Egill kominn
upp í eldhús og kannski einhver
ráðunautur að sunnan með hon-
um. Ég auðvitað allur á hjólum
og hékk á eldhúsbekknum. Þótti
þá tilvalið að prufa snáða og
spyrja frétta úr sveitinni. Egill:
„Hvað segir hann þessi nú
gott?“ „O, það er nú gróflega
hætt við því,“ svaraði ég þá að
bragði og karlarnir ætluðu að
rifna úr hlátri. Ég varð auðvitað
mjög upp með mér (er mér sagt)
en móðir mín var kannski ekki
mjög hrifin af þessum uppeldis-
aðferðum. Svo kláruðu karlarnir
úr bollunum og röltu niður í hús
og fóru að þukla hrúta. En
þarna í kvöldsólinni forðum
klárast jólakakan og það nálgast
miðnætti og frændi þakkar fyrir
kaffið, stendur upp og kveður.
Hann hefur setið óvenju lengi í
þetta sinn. Hann á að vísu eftir
að koma við á einum eða tveimur
bæjum á leiðinni í Krókinn, en
það er ekki tiltökumál. Þeir
bræður ganga saman út á hlað.
Þeir þurfa að ræða málin. Horfa
yfir héraðið og það er einhver ró
yfir þeim. Síðan faðmast þeir að
skilnaði og rykmökkurinn liggur
smástund yfir afleggjaranum.
Og nú þegar rykið hefur sest
finnst mér eins og fólksvagninn
sé þarna og frændi minn hafi
tekið niður mælistangirnar og sé
farinn að mæla fyrir nýjum
skurðum.
Eyþór Árnason.
Kær vinur og samstarfsmað-
ur er látinn. Margs er að minn-
ast þegar litið er yfir farinn veg
samskipta minna við Egil. Ég
minnist þeirra samverustunda
með virðingu og gleði.
Egill var gæddur miklum
mannkostum, góðum gáfum, vel-
viljaður og vinfastur, sannur Ís-
lendingur. Hann kom til dyr-
anna nákvæmlega eins og hann
var klæddur og tjáði skoðanir
sínar umbúðalaust og var samur
við háa sem lága. Kjarkur og
orka geislaði af honum hvar sem
hann fór og hann var höfðingi
héraðinu. Líf og starf Egils
tengdist með afgerandi hætti
landbúnaði og landnýtingu.
Hann starfaði um árabil í Gróð-
urverndarnefnd Skagafjarðar-
sýslu og frá 1970 fórum við ótal
gróðurskoðunarferðir um afrétti
Skagafjarðar, oftast akandi en
bestu ferðirnar á skagfirskum
gæðingum. Mér er minnisstætt
hvað hann var fróður og raun-
sær á þau miklu verkefni sem
biðu úrlausnar varðandi bætta
landnýtingu í heimalöndum og á
afréttum. Við vorum alltaf sam-
mála um markmiðin en ekki allt-
af til að byrja með um leiðirnar
að þeim, en aldrei bar skugga á
samskipti okkar í nærri hálfa
öld. Hann var mér sem lærifaðir
í samskiptum við þá sem áttu og
nýttu landið. Sem héraðsráðu-
nautur í Skagafjarðarsýslu
barðist hann ötullega við að
bæta gróðurástand jarða og af-
rétta. Hann var frumkvöðull hér
á landi í gerð landnýtingarkorta
af bújörðum. Saman hrundum
við því verkefni í framkvæmd í
Skagafirði árið 1995 og síðar í
samstarfi við Hólaskóla. Kortin
gáfu nákvæmar upplýsingar um
stærð jarða, gróðurfar og nýt-
ingarmöguleika og eru ómetan-
legur grunnur áætlanagerðar í
búrekstri. Þau voru forsenda
þess að bændur í Skagafirði
gátu skipulagt úrbætur í land-
nýtingu á sínum jörðum, mörg-
um árum fyrr en í öðrum lands-
hlutum. Þetta
brautryðjandastarf Egils hafði
mikla þýðingu fyrir bætta land-
nýtingu í Skagafirði og einnig
fyrir mörg önnur verkefni
bænda. Landgræðslan átti sann-
arlega öflugan liðsmann í Agli,
sem með dugnaði sínum, úrræð-
um og staðþekkingu leysti úr
vandamálum og verkefnum
tengdum Landgræðslunni.
Vinnuafköst Egils voru með
ólíkindum mikil og störf hans
einkenndust af framsýni, já-
kvæðni, vinnugleði og ráðsnilld.
Árið 2003 voru Agli verðskuldað
veitt landgræðsluverðlaun fyrir
fjölþætt störf í þágu land-
græðslu og landbóta.
Að leiðarlokum er mér efst í
huga söknuður og þakklæti fyrir
áralanga vináttu og heilladrjúgt
samstarf og samskipti. Egill er
einn minnisstæðasti persónu-
leiki sem ég hef kynnst. Mér var
heiður að fá að starfa með hon-
um og eiga við hann samskipti
um áratugaskeið. Öll voru þau á
einn veg, hann var traustur fé-
lagi og vinur, hreinn og beinn.
Frá honum stafaði mikil innri
hlýja og hann vildi hvers manns
vanda leysa.
Alda, fjölskyldur, ættingjar
og vinir kveðja nú mikilhæfan
mann með söknuði og þakklæti
fyrir að hafa fengið að njóta
samvistanna við hann. Ég bið
þeim Guðs blessunar og votta
þeim mína dýpstu samúð. Megi
almættið, sem leiðir okkur og
alla þá er hjarta þitt sló fyrir,
leiða þig í sólina, kæri vinur.
Sveinn Runólfsson.
Vinur minn, Egill Bjarnason,
er látinn.
Öllum er okkur þau örlög
skráð að deyja – sumir eiga að-
eins stutta dvöl hér á jörð, öðr-
um er skapað að lifa langa ævi
og lúta aðeins því að hverfa á
braut þegar þrek og kraftar
víkja í takt við þau lögmál sem
lífinu fylgja.
Þótt vorið sé í blænum og
grösin í túnum senn að vakna
var komið haust í lífi vinar míns
Egils Bjarnasonar og hann
hvarf úr þessum heimi þegar
bar að sumarmálum hinn 15.
apríl síðastliðinn.
Ég þekkti Egil fyrst undir vor
1956 eldsnemma dags þegar
hann fór í fjárhús á Hólum með
fjármanni Guðjóni í Enni og
mér, nemanda við skólann, til
þess að meta fóðrun ánna og
segja Guðjóni ef nokkuð mætti
betur fara með féð á Hólum.
Þetta var vornæturlærdómur
hjá Agli ráðunaut um heyið og
ærnar.
Ég þekkti Egil sem ötulan
ráðgjafa um tillögur á fundum
bænda í Skagafirði og á Bún-
aðarþingi þar sem henti að Egill
ákvað þegar honum þótti ekki
nógu meitlaður texti að bera
hann undir meðþingmann sinn
úr heimabyggð Gísla í Holti sem
kvað upp úrskurð með þessum
orðum: Ef þið viljið endilega
hafa þetta illa orðað þá látið
óbreytt standa. Fann að hér
mátti um bæta, sagði Egill.
Ég þekkti Egil sem bað mig
að fara með sér á Eyvindar-
staðaheiði og meta reiti á heið-
inni – hvernig gróður væri og
hver svörun áburðar á fjöllum.
Við fórum á bjöllunni hans Egils
sem hoppaði yfir læki og gat
laumast alla leið upp í Buga.
Komum við á Bollastöðum áður
en sveigt var á heiðina og fólk
beðið að láta vita ef við kæmum
ekki til baka fyrir vikulokin.
Ég þekkti Egil sem nætur
jafnt sem daga var að mæla fyrir
skurðum, eltast við ótal hluti
fyrir bændur, manna ýtur og
gröfur og útvega vinnu fyrir
þessi tæki, halda utan um starfs-
menn sína, hlusta á sögurnar
hans Ýtukela og muna eftir öllu
hinu sem líka þurfti að gera.
Ég þekkti Egil sem sýndi mér
fjörðinn sinn og sagði sögur af
fólki – endalausar sögur og vísur
eftir Hjálmar á Kambi og hina
hagyrðingana. Við fórum eitt
sinn í Fljótin að skoða tún og
ræða við bændur og skruppum
um Skarðið til Siglufjarðar að
borða. Þegar kvöldaði var enn
eftir ferð norður í Kelduvík á
Skaga. Vetur hafði verið harður
og vorið kom seint og síðla júní-
mánaðar var enn enginn gróður
í túni á bænum og við þessu var
brugðist og lagt til að flutt væri í
betri sveit og hlýrri.
Ég þekkti Egil sem var giftur
henni Öldu, dóttur Vilhjálms frá
Vikum, og átti með henni heið-
ursbörnin Vilhjálm og Ástu og
Bjarna og Árna. Þau áttu heima
á Bárugötunni og þangað var
hlýtt og gott að koma.
Ég þekkti Egil sem um árabil
var tvisvar á hverri opnu í gesta-
bókinni minni og hann fékk skyr
og brauð og oft var sardínudós
opnuð við þau tækifæri. Börnin
mín sögðu ef þau sáu sardínudós
á borði – kom Egill?
Ég þekkti Egil sem einstakan
vin sem er sárt saknað en minn-
ing um mann lifir og hún vermir
og færir ró í sálina.
Fjölskylda mín sendir Öldu
og fjölskyldu hennar innilegar
samúðarkveðjur – megi sá er
öllu ræður varðveita þau á þeim
dögum sem koma.
Jóhannes Sigvaldason.
Kæri vinur, samstarfsmaður
og fyrrverandi húsbóndi, þannig
vil ég ávarpa Egil Bjarnason að
leiðarlokum. Í dag kveðjum við
skagfirskir bændur afreksmann
sem á síðustu öld vann ötult
starf við að byggja upp skag-
firskan landbúnað. Undirritaður
innritaðist í bændadeild Hvann-
eyrarskóla haustið 1949, en þá
um vorið hafði Guðmundur
Jónsson skólastjóri útskrifað
fyrstu landbúnaðarkandídatana
úr háskóladeild skólans. Egill
Bjarnason var einn þessara 8
kandídata sem útskrifuðust úr
fyrsta árgangi deildarinnar.
Eins og sjá má af þessu beindist
áhugi hans snemma að uppbygg-
ingu og eflingu íslensk landbún-
aðar enda varð það hans ævi-
starf sem ráðunautur
Skagfirðinga í um 55 ár og Bún-
aðarþingsfulltrúi yfir 20 ár, auk
margra annarra félagsstarfa er
að landbúnaði laut og of langt er
hér upp að telja.
Er Egill réðist til Búnaðar-
sambands Skagfirðinga sumarið
1949 höfðu orðið litlar framfarir
í landbúnaði og byggingum húsa
í Skagafirði. Héraðið er frjósamt
og þurrviðrasamt sem orsakaði
að torfbyggingar stóðu hér leng-
ur en almennt gerðist á landinu
og endurnýjun hæg. Egill gerði
sér strax grein fyrir því ef eitt-
hvað ætti að þokast í framfara-
átt, yrði að byrja á að koma und-
irstöðu íslensks landbúnaðar í
lag með því að auka heyfeng
bænda, en sú framleiðsla er
grundvöllur að allri hagsæld
bænda. Kraftmikil forysta Egils
við að efla Ræktunarsamband
Skagfirðinga við hliðina á Bún-
aðarsambandinu varð grundvöll-
urinn að stórvirkum ræktunar-
framkvæmdum í héraðinu. Á
fyrstu árum BSS höfðu efna-
minni bændur varla bolmagn til
að kaupa þessa vinnu. Egill bauð
þá bændum að samþykkja víxil
fyrir upphæðinni sem gjaldfélli
ekki fyrr en jarðræktarstyrkur-
inn kæmi, með þessu móti fór af
stað mikil ræktunaralda. Þessi
pólitík sem þarna var rekin varð
alger hvalreki fyrir marga
bændur sem aldrei höfðu séð
krónu í sinni búskapartíð, aðeins
milliskrift hjá verslunarfyrir-
tæki sínu. Þannig stuðlaði þessi
framsýni og framtak Egils að
hinni miklu uppbyggingu sem
varð í Skagafirði upp úr 1950.
Vorið 1974 fluttumst við hjón-
in að S-Skörðugili og hófum bú-
skap með tengdaforeldrum mín-
um, Sigrúnu og Sigurjóni, það
sama haust réð Egill mig til
starfa hjá BSS. Þar var ég undir
hans stjórn í 10 ár. Egill er ein-
hver besti vinnuveitandi og
verkstjóri sem ég hef haft.
Næstu 20 árin eftir að ég lét af
störfum hjá BSS var ég á kafi í
hagsmunabaráttu bænda. Á
þessum árum sótti ég mörg góð
ráð í smiðju Egils og naut þar
hans miklu reynslu í félagsmál-
um. Jafn óeigingjarnan mann
sem Egil hef ég varla fyrirhitt,
hann vildi allt fyrir alla gera og
tók aldrei neitt fyrir það. Þannig
var það líka með vinnuna fyrir
BSS, þar tók hann aldrei laun
fyrir eftirvinnu, þó svo að hann
ynni flest kvöld og helgar við
bókhald fyrirtækjanna, en þá
var friður fyrir heimsóknum
bænda. Ég kveð góðan vin og fé-
laga, megi minning hans lengi
lifa.
Öldu og öllum aðstandendum
sendi ég innilegustu samúðar-
kveðjur.
Einar E. Gíslason,
Syðra-Skörðugili.
Vorið 1949 útskrifaðist ungur
Blöndhlíðingur búfræðikandídat
frá Hvanneyri og hóf þegar um
sumarið störf sem ráðunautur
hjá Búnaðarsambandi Skagfirð-
inga. Hann var þá á 22. aldurs-
ári. Þetta sama sumar átti hann
erindi fram í Ytri-Svartárdal þar
sem Ragnar Ófeigsson bjó með
Björgu móður sinni, Tómasdótt-
ur. Bílfært átti þá að heita fram í
Ytri-Svartárdal, en ekki lengra.
Ráðunauturinn ungi gerði vart
við sig í Ytri-Svartárdal og kom
Björg til dyra. Hann spurði eftir
Ragnari bónda. Gamla konan
leit rannsakandi á þennan unga
mann og sagði son sinn ekki
heima. Hann væri að sýsla
frammi í Fremri-Svartárdal,
rúmum tveimur kílómetrum inn-
ar í dalnum, bætti svo við. „En
þið þessir ungu menn nennið
víst ekki að leggja á ykkur svo-
leiðis göngulag.“ Ráðunauturinn
taldi þetta þó enga frágangssök,
kvaddi og skokkaði af stað fram
eftir og lauk sínu erindi.
Þessi ungi maður var Egill
Bjarnason frá Uppsölum í
Blönduhlíð. Hann átti síðan eftir
að vinna lengi og farsællega fyr-
ir bændur og búnaðarsamtök í
Skagafirði um meira en hálfrar
aldar skeið og stíga mörg sporin
á þeim vettvangi.
Ég sem þessi orð rita hóf tví-
tugur, vorið 1967, að vinna á
jarðýtu hjá Ræktunarsambandi
Skagafjarðar, sem Egill veitti
lengst af forstöðu. Þar vann ég
mörg sumur og stundum reynd-
SJÁ SÍÐU 84
MINNINGAR 83
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. APRÍL 2015
Virðing,
reynsla
& þjónusta
Allan
sólarhringinn
571 8222
Svafar:
82o 3939
Hermann:
82o 3938
Ingibjörg:
82o 3937
www.kvedja.is
svafar & hermann
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir
og afi,
ÞÓRÐUR THORARENSEN,
Höfðahlíð 5,
Akureyri,
lést laugardaginn 11. apríl.
Útför hans hefur farið fram í kyrrþey að ósk hins látna.
.
Wilma Thorarensen og fjölskylda.
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir og afi,
PÁLL SKÚLASON
prófessor í heimspeki,
lést miðvikudaginn 22. apríl á
Landspítalanum við Hringbraut.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
.
Auður Birgisdóttir,
Birgir Pálsson, Regína Ásvaldsdóttir,
Kolbrún Þ. Pálsdóttir, Róbert H. Haraldsson,
Andri Páll Pálsson, Brynja Þóra Guðnadóttir
og barnabörn.
Ástkær móðir okkar,
RAGNA ÞORGERÐUR
KRISTJÁNSDÓTTIR,
lést á hjúkrunarheimilinu Eir sumardaginn
fyrsta, fimmtudaginn 23. apríl.
Útförin verður auglýst síðar.
.
Ragnheiður Ármannsdóttir,
Sigríður Ármannsdóttir,
Sigurður Ármannsson,
Kristján Ármannsson.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar og
tengdafaðir, afi og langafi,
ÞÓRHALLUR HALLDÓRSSON,
Árskógum 6,
Reykjavík,
lést sumardaginn fyrsta, fimmtudaginn
23. apríl.
.
Sigrún Sturludóttir,
Steinunn Þórhallsdóttir,
Auður Þórhallsdóttir, Siggeir Siggeirsson,
Sóley Halla Þórhallsdóttir, Kristján Pálsson,
Inga Lára Þórhallsdóttir, Elvar Bæringsson,
Björg Þórhallsdóttir, Gunnbjörn Ólafsson,
Bryndís Þórhallsdóttir, Vilbergur Stefánsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir,
afi og langafi,
HALLGRÍMUR SIGURÐSSON,
fyrrverandi forstjóri,
lést á Landspítalanum í Fossvogi
miðvikudaginn 22. apríl.
Útförin fer fram frá Dómkirkjunni í Reykjavík miðvikudaginn
6. maí kl. 15.
.
Ingigerður K. Gísladóttir,
Sigurður Hallgrímsson, Guðbjörg Magnúsdóttir,
Kristinn Hallgrímsson, Helga Birna Björnsdóttir,
Hulda Hallgrímsdóttir, Ingi Þór Hermannsson,
barnabörn og barnabarnabörn.