Náttúrufræðingurinn - 2012, Side 141

141
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
Mismunandi veðrátta á NGRIP
og GRIP
Samsætuferlar GRIP- og NGRIP-
kjarnanna eru sýndir á 9. mynd. Við
fyrstu sýn virðast ferlarnir eins, og
báðir sýna þeir vel hinar miklu og
snöggu veðurfarssveiflur (Dansga-
ard/Oeschger (D/O) sveiflur) síð-
asta jökulskeiðs. 25 hlýindakaflar
(D/O eða Greenland interstadials
(GIS)) koma fram í NGRIP-kjarn-
anum, einnig köld tímabil (Green-
land stadials (GS)) sem fylgja í
kjölfar þeirra.
Þegar rýnt er í 9. mynd og súr-
efnis-samsætuferlar NGRIP- og
GRIP-kjarnanna bornir saman (9.
mynd B) kemur í ljós marktækur
svæðisbundinn munur á veðurfari.
Á síðasta jökulskeiði eru NGRIP-
gildin 1–2‰ lægri en GRIP-gildin,
sem þýðir að hitastig hafi verið
um 3–4 gráðum lægra á NGRIP en
GRIP ef uppruni úrkomunnar er
sá sami á báðum stöðum og magn
sumar- og vetrarúrkomu jafnframt
svipað. Ferlarnir eru hins vegar nán-
ast eins á nútíma. Svarti ferillinn á 9.
mynd C er fenginn með því að draga
d18O-feril GRIP-kjarnans frá d18O-
ferli NGRIP. Mestur er munurinn
milli ferlanna fyrir 15–20.000 árum,
25–30.000 árum og 60–70.000 árum.
Munurinn á samsætuferlum kjarn-
anna virðist fylgja veðurfarssögu
Norður-Atlantshafsins eins og hún
endurspeglast í síuðum súrefnis-
samsætuferli NGRIP-kjarnans, sem
sýndur er með rauða ferlinum á 9.
mynd C. Þannig sýnir samanburður
á ferlunum tveimur að eftir því sem
kaldara er (lægri d18O-gildi á rauða
ferlinum) því meiri munur er á sam-
sætuferlum GRIP- og NGRIP-kjarn-
anna. Græni ferillinn á 9. mynd C
sýnir d18O-gildi lofts í loftbólum íss-
ins. Þetta gildi er í beinu sambandi
við d18O-gildi sjávar, sem verður
jákvætt á jökulskeiðum vegna þess
að mikið vatn með lág d18O-gildi
er bundið í stórjöklum meginland-
anna. Þessi ferill endurspeglar því
sjávarstöðubreytingar í stórum
dráttum. Athyglisvert er að munur
á samsætuferlum kjarnanna fylgir
nokkuð vel þessum alheimssjávar-
stöðubreytingum, sem gæti þýtt
að stærð jökla hafi áhrif á mismun
samsætuferla NGRIP og GRIP. Sam-
kvæmt niðurstöðum á flakklengd
samsætnanna HD16O og H218O við
hjarn-/ísaskilin efst í jöklinum, sem
Aldur – Age
d1
8 O
(
‰
)
d1
8 O
(
‰
)
d1
8 O
(
‰
) d 18O
(‰
)
d
18O
(‰
)
d
18O
(‰
)
Dýpi – Depth (m)
d
18O
(‰
)
9. mynd. A sýnir súrefnissamsætuferil GRIP-kjarnans með dýpi, sem sýnt er efst á myndinni. B sýnir samanburð á samsætu-ferlum
GRIP (blár ferill) og NGRIP (rauður ferill) með dýpi. Þar sést glöggt að á nútíma (síðustu 11.700 árin) eru samsætugildin þau sömu á
báðum stöðum en NGRIP er 1–2‰ léttari á síðasta jökulskeiði. Svarti ferillinn á mynd C er fenginn með því að draga d18O GRIP-
ferilinn frá NGRIP. Munurinn á samsætuferlum kjarnanna virðist fylgja veðurfarssögu N-Atlantshafsins eins og hún endurspeglast
í síuðum d18O-ferli NGRIP (rauður ferill) og einnig í breytingum á sjávarstöðu (grænn ferill), sjá nánar í greinartexta.2 – A) d18O
measurements along the GRIP ice core vs depth (shown at the top of the figure). B) Comparison between the GRIP and NGRIP iso-
topic records. During Holocene the isotopic values are identical, whereas the NGRIP record is consistently lower in isotopic values, by
1–2 ‰, during the last glaciation, probably due to different moisture source region for the two sites. C) The black curve represents the
difference between d18O in GRIP and NGRIP. The difference seems to follow the North Atlantic climate as represented by the filtered
NGRIP d18O-curve (shown in red) and the d18O in sea water representing sea-level (green curve).2
A
C
B