Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 2012, Blaðsíða 144

Náttúrufræðingurinn - 2012, Blaðsíða 144
Náttúrufræðingurinn 144 Þakkir Rannsóknamiðstöð Íslands (áður Rannsóknarráð Íslands) hefur styrkt þátt- töku Íslands í djúpborunarverkefnum á Grænlandi. Einnig hafa rannsóknar- sjóður Rannís og Tækjakaupasjóður styrkt vísindarannsóknir á djúpkjörn- unum með margvíslegum hætti. Rannsóknarsjóður Háskólans hefur einnig styrkt rannsóknirnar. Heimildir 1. Halldór Björnsson, Árný E. Sveinbjörnsdóttir, Anna K. Daníelsdóttir, Árni Snorrason, Bjarni D. Sigurðsson, Einar Sveinbjörnsson, Gísli Viggósson, Jóhann Sigurjónsson, Snorri Baldursson, Sólveig Þorvalds- dóttir & Trausti Jónsson 2008. Hnattrænar loftslagsbreytingar og áhrif þeirra á Íslandi – Skýrsla vísindanefndar um loftslagsbreytingar. Umhverfisráðuneytið. 118 bls. 2. North Greenland Ice-Core Project (NorthGRIP) Members 2004. High- resolution record of Northern Hemisphere climate extending into the last interglacial period. Nature 431. 147–151. 3. EPICA community members 2004. Eight glacial cycles from an Antarctic ice core. Nature 429. 623–628. 4. Cuffey, K.M., Clow, G.D., Alley, R.B., Stuiver, M., Waddington, E.D. & Saltus, R.W. 1995. Large Arctic temperature change at the Wisconsin- Holocene glacial transition. Science 270. 455–458. 5. Dansgaard, W. 1964. Stable isotopes in precipitation. Tellus 16. 436–468. 6. Sigfús J. Johnsen, Dansgaard, W. & White, J. 1989. The origin of Arctic precipitation under present and glacial conditions. Tellus 41B. 452–468. 7. Sigfús J. Johnsen, Dahl-Jensen, D., Dansgaard, W. & Gundestrup, N. 1995. Greenland paleotemperatures derived from GRIP borehole tem- perature and ice core isotopic profiles. Tellus 47B. 624–629. 8. Sigfús J. Johnsen, Clausen, H.B., Dansgaard, W., Gundestrup, N.S., Hammer, C.U., Andersen, U., Andersen, K.K., Hvidberg, C.S., Dahl- Jensen, D. Steffensen, J.P., Shoji, H., Árný E. Sveinbjörnsdóttir, White, J. & Fisher, D. 1997. The 18O record along the Greenland Ice Core Project deep ice core and the problem of possible Eemian climate instability. Journal of Geophysical Research 102. 26,397–26,410. 9. Sigfús J. Johnsen, Dahl-Jensen, D., Gundestrup, N., Steffensen, J.P., Clausen, H.B., Miller, H., Masson-Delmotte, V., Árný E. Sveinbjörnsdót- tir & White, J. 2001. Oxygen isotope and palaeotemperature records from six Greenland ice-core stations: Camp Century, Dye-3, GRIP, GISP2, Ren- land and NorthGRIP. Journal of Quaternary Science 16. 299–307. 10. Jouzel, J., Alley, R.B., Cuffey, K.M., Dansgaard, W., Grootes, P., Hoffman, G., Sigfús J. Johnsen, Koster, R.D., Peel, D., Shuman, C.A., Stievenard, M., Stuiver, M. & White, J. 1997. Validity of the tempera- ture reconstruction from water isotopes in ice cores. Journal of Geo- physical Research 102. 26471–26487. 11. Hammer, C.U. 1977. Dust studies on Greenland ice cores. – Proceedings of Symposium on Isotopes and Impurities in Snow and Ice. Interna- tional Association of hydrological Science Commission of Snow and Ice, International Union of Geodesy and Geophysics, XVI General Assembly, Grenoble Aug. Sept., 1975. IAHS-AISH publication 118. 365–370. 12. Steffensen, J.P. 1997. The size distribution of microparticles from selected segments of the Greenland Ice Core Project ice core representing differ- ent climatic periods. Journal of Geophysical Research 102. 26755–26763. 13. Bender, M., Sowers, T., Dickson, M.-L., Orchardo, J., Grootes, P., Mayews- ki, P.A. & Meese, D.A. 1994. Climate correlations between Greenland and Antarctica during the last 100,000 years. Nature 372. 663–666. 14. Chappellaz, J., Bluniert, T., Raynaud, D., Barnola, J.M., Schwander, J. & Stauffer, B. 1993. Synchronous changes in atmospheric CH4 and Green- land climate between 40 and 8 kyr BP. Nature 366. 443–445. 15. Reynaud, D., Jouzel, J., Barnola, J.M. Chappellaz, J. Delmas, R.J. & Lorius, C. 1993. The ice record of greenhouse gases. Science 259. 926–934. 16. Sowers, T. & Bender, M. 1995. Climate records covering the last degla- ciation. Science 269. 210–214. 17. Clausen, H.B., Hammer, C.U., Christensen, J., Hvidberg, C.S., Dahl- Jensen, D. Legrand, M.R. & Steffensen, J.P. 1995. 1250 years of global volcanism as revealed by central Greenland ice cores. Bls. 175–194 í: Ice core studies of global biogeochemical cycles (ritstj. Delmas, R.J.). NATO Advanced Sciences Institutes Series 1. 30. 18. Hammer, C.U., Clausen, H.B. & Dansgaard, W. 1980. Greenland ice sheet evidence of post-glacial volcanism and its climatic impact. Nature 288. 230–235. 19. Fuhrer, K., Neftel, A., Anklin, M. & Maggi, V. 1993. Continuous meas- urements of hydrogen peroxide, formaldehyde, calcium and ammoni- um concentrations along the new GRIP ice core from Summit, Central Greenland. Atmospheric Environment 27A. 1873–1880. 20. Mayewski, P.A., Meeker, L.D., Morrison, M.C., Twickler, M.S., Whitlow, S.I., Ferland, K.K., Meese, D.A., Legrand, M. & Steffensen, J.P. 1993. Greenland ice core “signal” characteristics : An expanded view of cli- mate change. Journal of Geophysical Research 98 (7). 12839–12847. 21. Dansgaard, W., Sigfús J. Johnsen, Clausen, H.B. & Langway Jr., C.C. 1971. Climatic record revealed by the Camp Century ice core. Bls. 37–56 í: The late Cenozoic glacial ages (ritstj. Turkekian, K.K.). Yale Univ. Press, New Haven. Conn. vegasaltið milli suður- og norður- hvels (e. north-south thermal see- saw) og er skýrður með breytingum á hringrás heimshafanna. Stöðvist djúpsjávarmyndun, sem á sér stað á hlýskeiðum norður af Íslandi, berst hingað norðureftir minna af hlýjum hafstraumum úr suðri. Þetta veldur snöggkólnun á norðurhveli en hægfara hlýnun og síðan kólnun í suðurhöfum og í kringum Suður- skautslandið. Summary Paleotemperature reconstruction from Greenland deep ice-cores Research on Greenland deep ice-cores shows that the ice sheet archives span at least 123,000 years of continuous paleoclimate data. The deep ice cores demonstrate that climate has been highly unstable during the last glacia- tion when temperature oscillated 25 times between 8–15 °C, with the dura- tion of the warmer episodes between 1000 to 2000 years. The warming oc- curred in a matter of decades, followed by a more gradual cooling. At the end of the last glaciation some 11,700 years ago climate changed dramatically in 3 to 50 years, depending on the variable studied. The most rapid changes are ob- served in the deuterium excess, that re- flects changes in the moisture source area, whereas changes in averaged an- nual temperature on the Greenland ice sheet varied about 8°C over 40 years. The changes from the last interglacial period, the Eemian, into the last glacial period that started some 122,000 years ago were according to the isotopic record of the NGRIP ice core much slower or about 7000 years. The last interglacial period seems to have been about 5°C warmer than at present. However, this seems not to have greatly affected the thickness of the ice sheet at the drilling sites except for the Dye-3 site located in southeast Greenland where the glacier was about 500 m lower at that time due to ice melting. Compared to the last glaciation the cur- rent Holocene epoch has been stable. When studied in detail it becomes how- ever evident that climatic changes have occurred during this 11,700 years pe- riod. The most rapid and severe change occurred 8,200 years ago, when temper- ature dropped by about 4°C for 100 to 200 years. Cold periods also occurred 11,300 years and 9,300 years ago. The warmest period during Holocene, the climatic optimum, occurred ca 9000 to 6000 years ago, followed by a gradual decline until about two millennia ago. Cold periods are evident in the ice cores at the end of the 14th and 17th centuries and the warming at the beginning of the 20th century is also very distinct. Comparison between the Greenland and Antarctic ice cores suggest that the Dansgaard-Oeschger events in Greenland are related to the Antarctic Isotope Maxima by means of the Bi- polar seesaw, triggered by North Atlantic Ocean circulation.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.