Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2010, Qupperneq 89

88 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
við Þórutóftir. Þó að Þórutófta sé ekki getið í heimildum fyrr en á 20.
öld virðist þetta misræmi helst benda til að örnefnið sé upprunalegt.
Ef það væri tilbúningur til að tengja leifarnar við söguna um Þórunni
ríku hefði mátt búast við að þær hefðu verið kallaðar Þórunnartóftir.
Ýmsir hafa skoðað Þórutóftir og aðrar fornleifar í Laugafelli en formleg
fornleifaskráning var þar fyrst gerð af Orra Vésteinssyni árið 1996.11
Þórutóftir og nánasta umhverfi þeirra
Þórutóftir – sem ekki er þó nema ein tóft nú – eru um 300 m suðvestan
við skálabyggingar í Laugafelli, á austurbakka Laugafellskvíslar, norðan
við þann stað þar sem kvíslin beygir til norðurs eftir að hafa runnið til
vesturs um skeið. Skálarnir eru á gróðurtorfu en tóftin er ekki á henni
heldur nyrst á annarri mun minni niðri við kvíslina.
Torfa þessi er lítil, um 24 x 12 m að stærð, af löng frá austri til vesturs en
allhá. Norðan við er blásinn grjótmelur, næst sunnan við er mosagróinn
f lagmói en fjær sandur. Fast sunnan við torfuna er lítil uppsprettulind.
Vestast á torfunni hefur verið komið fyrir f latri og hárri hellu upp á rönd
til að merkja staðinn og hefur verið grafin lítil en alldjúp hola fyrir henni.
Tóftin er nyrst á gróðurtorfunni og hefur nyrðri hluti hennar blásið
upp. Af yfirborðsummerkjum að dæma er tóftin um 7 x 5,9 m að stærð,
veggir eru mest um 1,5 m á þykkt. Tóftin er einföld og mjög sigin og
veggir hvergi hærri en 0,2 m.
Uppgröftur
Við upphaf rannsóknar sumarið 2005 var tóftin og nánasta umhverfi
hennar mælt upp og gerður nákvæmur uppdráttur af torfunni. Kom í
ljós að lítið hefur brotnað af tóftinni frá því að hún var fyrst skráð 1996.12
Til að raska tóftinni eins lítið og mögulegt væri var norðurhlið
torfunnar stungin niður og hreinsað fram 12,6 m langt snið sem snéri
austur-vestur og náði út fyrir báða veggi tóftarinnar. Hreinsað var 50-90
sm niður fyrir grasrót og var dýpst farið niður á forsögulega gjóskulagið
H3 undir tóftinni.
Gjósku frá 1477 var hægt að rekja eftir endilöngu sniðinu og lá það yfir
tóftinni. Lagið var víðast 3-4 sm þykkt nema á einum stað fyrir miðju sniði
þar sem það hafði safnast fyrir í lítilli dæld sem var um 25 sm í þvermál