Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2010, Blaðsíða 231

230 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Steinunn Kristjánsdóttir verkefnisstjóri Skriðuklaustursrannsókna
ritar kaf la um rannsóknir á kanúkaklaustri á Skriðu í Fljótsdal. Hún
fjallar almennt um aðdraganda rannsóknarinnar og fyrri rannsóknir á
klaustrum og klausturbyggingum. Líkt og Mjöll f jallar Steinunn um
þær rituðu heimildir sem að klaustrinu snúa og þá takmörkuðu innsýn
sem þær veita. Uppgröftur klausturbygginga á Skriðuklaustri hefur leitt
í ljós að grunnform þeirra laut alþjóðlegri hefð og túlkun Steinunnar er
sú að heimsmynd kaþólskrar kirkju hafi þannig mótað jafnt andlega sem
veraldlega tilveru þess sem annarra klaustra. Sögulega hefur Íslandi gjarnan
verið lýst sem einangruðu jaðarsvæði og telur Steinunn að uppgröftur
bygginga á Skriðuklaustri undirstriki að svo hefur ekki verið að öllu leyti.
Síðasta kaf la bókarinnar rita Graham Langford, Halldóra Ásgeirsdóttir
og Nathalie Jacqueminet forverðir á Þjóðminjasafni Íslands. Þar er
greint frá forvörslu þeirra gripa er grafnir voru úr jörðu í tengslum við
rannsóknarverkefni Kristnihátíðarsjóðs. Um er að ræða umfangsmesta
forvörsluverkefni sem safnið hefur ráðist í til þessa, og er því ekki að fullu
lokið. Í greininni er fjallað almennt um aðferðafræði forvörslu og það
sem í henni felst auk þess sem greint er frá þeim aðferðum sem beitt er
við meðferð mismunandi efniviðar og dæmi tekin af einstökum gripum.
Í heild eru meginkaf lar bókarinnar áhugaverðir af lestrar og gefa nokkra
innsýn í rannsóknirnar, þótt stuttir séu. Þótt Kristnihátíðarsjóður sé
auðvitað sameinandi þáttur ritsins skortir nokkuð á þann rauða þráð
eða stef sem hnýtir kaf lana saman. Það er auðvitað vandi þegar um
margar sjálfstæðar rannsóknir er að ræða, en til dæmis hefði mátt skapa
sterkara samhengi með ákveðnu formi þar sem höfundar færu nokkrum
orðum um það hvernig þeirra rannsóknarverkefni félli að markmiðum
Kristnihátíðarsjóðs. Ennfremur hvaða áhrif þeir teldu sjóðinn hafa haft
fyrir íslenska fornleifafræði, en fæstir þeirra leiða orð að því.
Allir eru kaf larnir vel prýddir góðum litmyndum sem bæta við textann
mikilvægum upplýsingum. Nokkuð bagalegt er þó að mælieiningu vantar
á allar ljósmyndir gripa (nema í kaf la um forvörslu). Það kann að vera að
fagurfræðileg ástæða liggi þar að baki en niðurstaðan er að ljósmyndirnar
veita ekki allar þær upplýsingar sem þær hefðu getað veitt. Á köf lum geta
þær jafnvel verið villandi, þar sem gripum af gerólíkri stærð er stillt upp
samhliða á blaðsíðu eða opnu. Ennfremur er bagalegt að í bókinni sé ekki
að finna kaf la um allar þær fornleifarannsóknir sem Kristnihátíðarsjóður
styrkti en þar er ekki fjallað um rannsóknir á Gásum eða Þingvöllum né
heldur á kumlum og heiðnum greftrunarsiðum. Þetta gerir að verkum að
bókin veitir ekki það yfirlit sem maður hefði ætlað.