Són - 01.01.2003, Blaðsíða 9

NÝ FRAMSETNING Í BRAGFRÆÐI 9
munur á að þær eru oftast ortar út af bóksögum. En rímur eiga þó
ekki síður margt sameiginlegt með skrautstíl dróttkvæða og hinu
forna handverki en þann þátt hefur mörgum trúlega þótt vanta í
sögurnar.
Bundið mál er, eins og áður segir, miklu verr til þess fallið að segja
sögu en óbundið og því ekki nema von að frásögn rímnanna yrði
víða hið mesta klúður. Aftur á móti tókst rímnaskáldunum oft vel upp
í að lýsa æsilegum atburðum og hið sjónræna verður vitaskuld miklu
fyrirferðarmeira í rímum en þeim sögum sem þær voru ortar út af.
Tvær sjóferðavísur úr „Örvar-Odds rímu“ Bólu-Hjálmars skýra þetta
vel:4
Ástum þrungin Ægis jóð
upp úr gægðust köfum,
skjöldung sungu skemmtin ljóð
og skautuðu hvítum tröfum.
(Örvar-Odds ríma I, 38)
Þeir sem vel kunnu rímnamálið hafa vafalaust haft listræna nautn af
myndinni sem dregin er upp af hinum hvítfölduðu, ástleitnu
Ægisdætrum sem kveða skemmtiljóð konunginum. Myndvísinni er
aftur á móti ekki fyrir að fara í eftirfarandi vísu úr sömu rímu:5
Svo til héldum Svíþjóðar
sorgalaus um dægur,
stýrði veldi stóru þar
stillir Yngvi frægur.
(Örvar-Odds ríma I, 128)
En myndflúrið var ekki eini kostur hins bundna máls rímnanna.
Rímnastemmurnar höfðu sitt að segja og fjölbreytni rímsins gat orðið
enn meiri en í dróttkvæðum. Það má því segja að rímur séu hlið-
stæðar listrænu handbragði eins og það kemur fram í skrautlist mið-
alda þótt þær skírskoti til annarra skynsviða. Til nánari skýringar er
rétt að taka dæmi um tvær ferskeytlur, aðra óbreytta, sem kallað er,
en hina breytta.
4 Hjálmar Jónsson frá Bólu (1965:299).
5 Hjálmar Jónsson frá Bólu (1965:309).