Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2010, Side 6

6
stöðu einstaklingsins í rýmum stórborga Rómönsku Ameríku og greinir
umræddar myndir jafnframt í ljósi þessa. Ef nútímastórborgin er eitthvert
helsta kennileiti heimsbíósins geta krísur nútímans ekki síður leitt kvik-
myndagerðarmenn á vit fortíðar. Bresk kvikmyndagerð hefur undanfarna
áratugi ekki síst einkennst af svokölluðum arfleifðarmyndum og sjónvarps-
þáttum sem allajafna eru gerðir eftir sígildum enskum skáldverkum. Líkt
og Alda Björk Valdimarsdóttir bendir á í greiningu sinni á Brideshead Re -
visited (1981) og Pride and Prejudice (1995) er tekist á um breska þjóðernis-
ímynd í þessum þáttaröðum og hafa sumir gagnrýnendur talið þær endur-
spegla flótta frá fjölmenningarsamfélagi nútímans. Líkt og Alda sýnir fram
á er þó ekki um að ræða einfaldar aðlaganir á verkum fortíðar því að
brennandi spurningar um samtíma Bretlands búa undir niðri; breytt staða
kynjanna, stéttaskipting, hrun heimsveldisins og gilda þess. Það er síðan
einn af leyndardómum heimsbíósins hversu mikillar hylli arfleifðarmynd-
irnar og þættirnir hafa notið utan Bretlandseyja, eins upptekin og verkin
eru af eigin naflaskoðun.
Síðustu tvær greinarnar í Ritinu eiga það sammerkt að glíma við einkar
aðkallandi spurningar, og í sumum tilvikum þær sömu, þótt að textarnir
sem teknir séu til greiningar séu afar ólíkir. Gunnþórunn Guðmundsdóttir
ber saman hina vinsælu teiknimyndasögu Marjane Satrapi Persepolis, sem
fjallar um uppvaxtarár höfundar í Íran og Austurríki, og franska hreyfi-
mynd (2007) gerða eftir sögunni. Í upphaflega verkinu takast á margs
konar menningarheimar sem byggja á ólíkum gildum trúarbragða og list-
forma. Hinar hnattpólitísku spurningar er verkið kallar fram gerast enn
áleitnari við kvikmyndaaðlögunina sem naut mikilla vinsælda víða um
heim. Gunnþórunn skoðar hin samfélagslegu átök Persepolis í samhengi
sjálfsævisögunnar sem er ávallt í brennidepli verkanna og miðlar þessum
þemum til lesenda eða áhorfenda. Þessi huglæga vitund er fjarri kvikmynd-
unum sem fjallað er um í grein Björns Þórs Vilhjálmssonar og Heiðu
Jóhannsdóttur en viðfangsefni þeirra eru hryðjuverkaárásirnar þann 11.
september árið 2001 á tvíburaturnana í New York. Á sama tíma og ímynd-
ir af hruni turnanna kunna að vera þær áleitnustu og útbreiddustu það sem
af er 21. öldunni um heim allan hafa þær skilið eftir svo djúp sár í þjóðar-
vitund Bandaríkjanna að vafasamt hefur þótt að endurskapa þær í hefð-
bundnu afþreyingarefni á borð við kvikmyndir. Í greininni skoða Björn og
Heiða þær leiðir sem farnar eru við miðlun atburðarins í Hollywood-
myndunum United 93 (2006) og World Trade Center (2006) og bera saman
BJöRN ÆGIR NoRðFJöRð oG ÚLFHILDUR DAGSDÓTTIR