Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2010, Blaðsíða 131

131
„Identity Hour or, What Photos Would You Take of the Endless City?“29
Þar ræðir hann hrópandi andstæður á milli ríkra og fátækra, umsvif götu-
gengja, flöt húsþök borgarinnar, þar sem fólk býr með hænsn sín og hunda,
og mannmergðina sem er á sífelldri hreyfingu um æðakerfi stórborgarinn-
ar, lestarkerfið, sem talið er að átta milljónir manna noti daglega.
Í hverri sögu er sjónum beint að samskiptum kynjanna, stöðu karla og
kvenna og skoðað í hverju rótleysi og/eða rótfesta þeirra sé fólgin. Einna
athyglisverðust er sagan um oktavíó og fjölskyldu hans. Eldri bróðir hans
Ramíró hefur komið með barnunga konu sína, Súsönnu, og lítið barn
þeirra inn á heimili móður þeirra. Súsanna er enn í framhaldsskóla og
reiðir sig á barnapössun tengdamóðurinnar. Amman telur það hins vegar
ekki sitt hlutverk og hreytir því í Súsönnu að hún hafi eignast barnið og
beri að axla þá ábyrgð sem því fylgir. Móðirin gerir ábyrgð föðurins ekki
að umtalsefni því að hún felst fyrst og fremst í því að sjá heimilisfólkinu
farborða en ekki að sinna uppeldi barnsins — það er jú verksvið kvenna.
Ramíró — sem eldri sonurinn á föðurlausu heimili — á að því er virðist
ekki annarra kosta völ en að samþykkja þessa fyrirvinnuskyldu. Þegar yngri
bróðirinn leggur fé til heimilishaldsins reiðist Ramíró því að alvarlega er
vegið að karlmennsku hans. Í spennuþrunginni eldhússenu bregður leik-
stjórinn á leik með áhrifamátt myndmálsins og dregur upp mynd af kunn-
uglegu umhverfi.30 Móðirin stendur við eldavélina með sleif í hendi, unga
eiginkonan úti í horni með grátandi barnið á handleggnum, eldri bróðirinn
hlammar sér niður við matarborðið og heimtar málsverð. Yfirþyrmandi
þögn ríkir stundarkorn. Sjónarhornið breytist skyndilega og yngri bróðir-
inn birtist brosandi í dyrunum. Hann virðir eldri bróður sinn ekki viðlits,
smellir kossi á vanga móður sinnar og réttir henni seðlabúnt. Feimnislega
réttir hann mágkonu sinni bleiupoka og barninu hringlu. Sem ígildi heim-
ilisföðurins verður eldri bróðirinn æfur og æðir á dyr. Útidyrahurðin skell-
ur aftur og áhorfandinn skynjar þrúgandi ógnina. Leikstjórinn vísar hér til
hefðbundinna hlutverka og verkaskiptingar kynjanna samkvæmt ríkjandi
gildismati kaþólskunnar, þar sem rótgróið feðraveldið mótar eins konar
baksvið og grunn sem persónur myndarinnar gera sitt besta til að staðsetja
sig á. Áhorfandanum dylst þó ekki að á sama tíma eru bræðurnir undan-
þegnir þessu fastsetta menningarlega samfélagi því að hvorugur uppfyllir
29 Carlos Monsiváis, „Identity Hour or, What Photos Would You take of the Endless
City?“, Mexican Postcards, þýð. John Kraniauskas, London: Verso, 1998, bls. 2–3.
30 Michael C. Meyer, William L. Sherman og Susan M. Deeds, The Course of Mexi-
can History, oxford: oxford University Press, 2007, bls. 688.
RÍKJANDI RÓTLEYSI