Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2011, Síða 123

123
NÁTTÚRA HULDU
slæðu þulunnar yfir andlitsdrætti arabeskunnar þannig að hún þekkist varla.
Arabeskur Jacobsens eru oft þunglyndislegar og fela í sér harmræna náttúru-
sýn, eins og þá sem hér hefur verið greind í ljóðum Huldu, þó að hann yrki
einnig um fegurð og yndi náttúrunnar eins og skáldsystir hans. Þetta eru því
ekki aðeins formlegar nýjungar heldur varða þær einnig afstöðuna til heims-
ins.
Oft eru karlskáldin Jóhann Sigurjónsson og Jóhann Jónsson kallaðir
fyrstu eiginlegu módernistarnir í íslenskri ljóðagerð með því að brjóta upp
hefðbundið form og láta myndræn hugrenningatengsl bera ljóðin uppi. En ef
við hættum að hugsa um þululjóð Huldu fyrst og fremst sem endurvakningu
á þulunum gömlu og opnum augun fyrir hinu nýstárlega og samtímalega í
ljóðum hennar, þá eru það ekki skáldin sem ortu „Sorg“ og „Söknuð“ sem
eru fyrstu módernistarnir. Það er skáldkonan Hulda sem leysir formið úr
viðjum og bryddar upp á nýrri náttúrusýn með harmrænu ívafi.
Viðauki: Arabeskur J.P. Jacobsens
„Sommervindens vilde Jagt“ og „Skovduens Sang“ eru hér tekin sem dæmi um
arabeskur eða fríljóð J.P. Jacobsens, þar sem línulengd er ójöfn og rím óreglulegt
ef það er á annað borð notað. Flest ljóð Jacobsens eru frjáls í forminu og svipuð
þessum tveimur, enda telst hann einn af brautryðjendum nútímaljóða í dönskum
bókmenntum. Að því leyti gætu þau hafa orðið Huldu hvatning til að yrkja með
nýjum hætti og endurvekja í leiðinni þjóðleg stef eins og hún gerir í þululjóðum
sínum, t.d. í „Segðu það móður minni“ og „Ljáðu mér vængi“. En á undan þeim fer
þunglyndislegt fríljóð eftir Jacobsen sem nefnist „Har Dagen sanket al sin Sorg“. Það
lýsir harmrænni heimssýn og er reyndar einnig forvitnilegt til samanburðar við eitt
af lykilverkum módernismans á Íslandi, ljóðið „Sorg“ eftir Jóhann Sigurjónsson.
J.P. Jacobsen: Har Dagen sanket al sin Sorg
Har Dagen sanket al sin Sorg
Og grædt den ud i Dug,
Saa aabner Natten Himlens Borg
Med evigt Tungsinds tavse Sorg.
Og en for en
Og to og to
Gaa fjerne Verd’ners Genier frem
Af Himmeldybets dunkle Gem.
Og højt over Jordens Lyst og Elende
Med Stjernekerter højt i Hænde