Peningamál - 01.03.2004, Blaðsíða 5

4 PENINGAMÁL 2004/1
I Þróun efnahagsmála
Verðbólga hefur að undanförnu verið nokkru undir
2½% verðbólgumarkmiði Seðlabankans og er aðeins
minni en fyrir fjórum mánuðum þegar Peningamál
komu síðast út. Skilyrði fyrir verðlagsstöðugleika
hafa verið góð. Gengi krónunnar styrktist töluvert frá
sl. sumri og var í febrúar orðið álíka sterkt og um
vorið 2003 og á sama tíma dró verulega úr hækkun
íbúðaverðs. Þótt einkaneysla hafi aukist hröðum
skrefum skýrist vöxturinn að miklu leyti af aukinni
spurn eftir varanlegri neysluvöru, sem að mestu leyti
er innflutt. Kröftugur vöxtur þjóðarútgjalda hefur því
fremur birst í ört vaxandi viðskiptahalla en aukinni
spurn eftir innlendum framleiðsluþáttum með tilheyr-
andi þrýstingi á verðlag. Nokkur slaki er enn til
staðar á vinnumarkaði, þótt atvinnuleysi þokist niður
á við. Ef ekki gætti stórframkvæmda á Austurlandi
væru gengi og vextir lægri. Stöðnun ríkti í útflutningi
í fyrra og framan af þessu ári. Samspil lægðar í
útflutningi og ört vaxandi þjóðarútgjalda hefur leitt
til aukins viðskiptahalla, sem líklega nam u.þ.b. 5½%
af landsframleiðslu sl. árs. Hallann má reyndar að
töluverðu leyti rekja til aukins innflutnings fjárfest-
ingarvöru er tengist virkjanaframkvæmdum, en á
móti kemur að þáttatekjuhallinn væri mun meiri ef
erlendir vextir væru ekki óvenju lágir.
Þróun og horfur í efnahags- og peningamálum1
Minni verðbólguþrýstingur á næstunni þrátt fyrir meiri
hagvöxt en verðbólga fer síðan upp fyrir markmið að
óbreyttri peningastefnu
Hagvöxtur á síðasta ári virðist hafa verið meiri en reiknað var með í spá bankans í nóvember. Þrátt fyrir
það er verðbólguþrýstingur það sem af er ári jafnvel minni en talið var í byrjun nóvember. Ástæðurnar
eru að framleiðniaukning virðist hafa verið mikil og gengi krónunnar hefur styrkst. Þá skiptir einnig
máli að aukinn hagvöxt má rekja til meiri aukningar þjóðarútgjalda sem fundið hefur sér farveg í meiri
innflutningi og viðskiptahalla og setur því ekki sama þrýsting á innlenda framleiðsluþætti og verðlag.
Í uppfærðri spá bankans er reiknað með framkvæmdum vegna stækkunar Norðuráls. Hagvöxtur verður
því meðal annars af þeim sökum meiri en í spánni í nóvember, eða 3½% 2004 og 4½% 2005. Nýgerðir
kjarasamningar á almennum vinnumarkaði samrýmast á heildina litið verðbólgumarkmiði Seðlabank-
ans, enda er það ein af forsendum samningsins að það haldi. Verðbólga verður undir verðbólgumark-
miði þar til á seinni hluta árs 2005 en fer síðan upp fyrir markmiðið að óbreyttum stýrivöxtum Seðla-
bankans og óbreyttu gengi. Hafa verður í huga óvenju sterkt gengi krónunnar um þessar mundir í því
sambandi. Í ljósi framvindunnar hefur Seðlabankinn ekki talið tímabært að hækka vexti sína hingað til.
Sú verðbólguspá sem hér er kynnt kallar hins vegar að óbreyttu á hærri stýrivexti bankans einhvern tíma
á komandi mánuðum.
1. Í þessari grein er notast við upplýsingar sem tiltækar voru þann
10. mars 2004.