Peningamál - 01.03.2004, Blaðsíða 80

sem einkenni peningastefnu með verðbólgumark-
miði sé hin mikla áhersla á verðstöðugleika sem
meginmarkmið peningastefnunnar og hin tölulega
útfærsla á því markmiði sem ásamt stofnanalegum
stuðningi við markmiðið gerir peningastefnuna
gagnsæja og eykur reikningsskil seðlabankans. Þess-
ar breytingar hafa orðið til þess að auka tiltrú og
skilning almennings á peningastefnunni. Þannig end-
urspeglar umfjöllun um peningastefnuna innan og ut-
an seðlabanka betur hvert meginviðfangsefni stefn-
unnar er og hvaða markmiðum hún getur og getur
ekki náð. Hún gerir seðlabönkunum auðveldara að ná
markmiðum sínum með jafnari breytingum á aðhaldi
peningastefnunnar en áður. Að mörgu leyti hefur
upptaka verðbólgumarkmiðs gert ríkjum, sem áttu
við viðvarandi verðbólguvandamál að glíma, kleift
að snúa við dæminu og færa peningastefnu sína til
samræmis við það sem best gerist í heiminum. Hafa
þessi ríki jafnvel verið leiðandi í því að skapa nýja
mælistiku um hvað telst vera best í framkvæmd pen-
ingastefnunnar.
Að þessu sögðu er þó rétt að hafa í huga að upp-
taka verðbólgumarkmiðs er engin töfralausn á öllum
vandamálum sem upp geta komið við stjórn peninga-
mála og hagstjórn almennt. Áfram munu koma upp
vandamál sem peningastefnan þarf að glíma við og
krefjast vel ígrundaðrar greiningar og ákvörðunar
þeirra sem stjórna peningamálum og eftir sem áður er
óhjákvæmilegt að mistök verði gerð. Þannig þarf
peningastefnan áfram að glíma við að meta upptök
og varanleika skella og búhnykkja sem hagkerfið
verður fyrir og hið eilífa vandamál um hvernig fást á
við sveiflur frá framboðshlið hagkerfisins hverfur
ekki. Hið sama á við um samspil peningastefnunnar
og gengissveiflna sem skipta máli fyrir lítil, opin
hagkerfi, jafnvel umfram bein áhrif gengissveiflna á
verðbólguþróunina. Þetta á sérstaklega við ef fjár-
málakerfi viðkomandi ríkis er tiltölulega vanþróað
þannig að hætta er á að ýktar gengissveiflur stuðli að
fjármálalegum óstöðugleika. Ósamræmi milli verð-
bólgumarkmiðs og fjármálalegs stöðugleika getur
einnig skapað togstreitu og hið sama má segja um
samspil milli peningamálastefnunnar og stjórnar rík-
isfjármála. Lykilatriðið er hins vegar að peninga-
stefna með formlegu verðbólgumarkmiði sem þó er
sveigjanleg, skapar ramma sem eykur líkur á því að
komist verði að réttri ákvörðun auk þess sem stefnan
stuðlar að því að ákvarðanir séu skýrðar með grein-
argóðum og trúverðugum hætti.
Að sama skapi er ekki víst að peningastefna með
verðbólgumarkmiði henti öllum ríkjum, öllum stund-
um og við allar aðstæður frekar en hvaða önnur pen-
ingastefna sem er. Þrátt fyrir að skilyrði fyrir upptöku
verðbólgumarkmiðs megi ekki túlka of víðtækt þar
sem sambærileg skilyrði eiga í raun við um hvaða
peningastefnu sem er, er ljóst að uppbygging stofn-
ana og þróun markaða í sumum ríkjum er með þeim
hætti að erfitt getur verið að framfylgja stefnunni.
Með aukningu alþjóðaviðskipta, þróun markaða og
uppbyggingu efnahagsstofnana að vestrænni fyrir-
mynd er þó óhætt að spá því að verðbólgumark-
miðsríkjum eigi eftir að fjölga á næstu árum.
PENINGAMÁL 2004/1 79