Peningamál - 01.03.2006, Blaðsíða 49

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
1
49
fyrir að verðbólgumarkmið Seðlabankans sé trúverðugra en í grunn-
spánni dregur hraðar úr verðbólgunni.
Verðbólguspá miðað við breytilega vexti og gengi
Megintilgangur grunnspárinnar er að gefa sýn á efnahagsframvind-
una að því gefnu að aðhaldsstig peningastefnunnar haldist óbreytt
á spátímanum og að gengi krónunnar haldist nálægt núverandi stigi.
Spáin nýtist því fyrst og fremst bankanum við mat á því hvort breyt-
inga á stýrivöxtum sé þörf. Líkt og fjallað hefur verið um í fyrri heft-
um Peningamála er raunsæi spárinnar lítið þegar verðbólga er langt
yfir verðbólgumarkmiði Seðlabankans og horfur á spátímanum svo
slæmar að óhugsandi virðist að bankinn grípi ekki til umtalsverðrar
stýrivaxtahækkunar. Eftir því sem ójafnvægi er meira dregur úr gildi
upplýsinga sem slík spá veitir um líklega þróun efnahagslífsins og
möguleg viðbrögð Seðlabankans.
Til að koma til móts við þennan vanda að einhverju leyti og til
samanburðar hefur Seðlabankinn einnig birt fráviksspá sem byggist á
breytilegum vöxtum og gengi. Þessi spá hefur þann kost að forsendur
hennar um viðbrögð peningastefnunnar við slæmum verðbólguhorf-
um eru raunsærri. Í fráviksspánni er gert ráð fyrir breytilegu gengi
krónunnar á spátímanum sem skipt getur töluvert miklu máli þegar
líklegt þykir að gengi krónunnar og vextir séu verulega frá langtíma-
jafnvægi sínu.
Hærri stýrivextir og lægra gengi en miðað er við í grunnspá
Eins og áður eru væntingar markaðs- og greiningaraðila nýttar við
gerð spár með breytilegum vöxtum og gengi. Í síðustu útgáfum
Peningamála hefur verið horft til könnunar á væntingum greining-
araðila um þróun stýrivaxta í stað þess að meta þær beint út frá fram-
virkum vöxtum. Það hefur verið vandkvæðum bundið undanfarið,
eins og fjallað er um í kaflanum um fjármálaleg skilyrði fyrr í þessu
hefti. Samkvæmt svörum greiningaraðila gera þeir ráð fyrir því að
stýrivextir haldi áfram að hækka á næstunni og nái hámarki á seinni
hluta þessa árs er þeir verða tæplega 12%. Í kjölfarið gera þeir síðan
ráð fyrir því að vextir lækki smám saman og verði rúmlega 8% eftir
tvö ár (sjá nánar í rammagrein VIII-2). Fráviksspá sem byggist á þess-
um stýrivaxtaferli felur því í sér nokkru aðhaldssamari peningastefnu
en grunnspáin fram undir mitt næsta ár en heldur slakari stefnu þegar
líður að lokum spátímans.
Gengisferill fráviksspárinnar byggist á óvörðu vaxtajafnvægi
út frá ofangreindum stýrivaxtaferli og framvirkum viðskiptavegnum
erlendum vöxtum, að teknu tilliti til áhættuþóknunar á innlendar fjár-
eignir. Gengisferillinn út frá þessu mati gefur gengisvísitölu nálægt 128
stigum við lok spátímabilsins, sem er nokkurn veginn í samræmi við
spár greiningaraðila (sjá rammagrein VIII-2).
Verðbólguhorfur heldur verri samkvæmt fráviksspá
Samkvæmt fráviksspánni verður vöxtur innlendrar eftirspurnar heldur
minni á þessu ári og samdrátturinn á næsta ári meiri en ella. Skýrist
það af hærri stýrivöxtum framan af en í grunnspánni. Hagvöxtur
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
200720062005
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
%
Mynd VIII-10
Mismunandi hagvaxtarferlar
Spátímabil: 1. ársfj. 2006 - 1. ársfj. 2008
Grunnspá
Fráviksspá með breytilegum vöxtum og gengi