Peningamál - 01.03.2006, Síða 37

Peningamál - 01.03.2006, Síða 37
ÞRÓUN OG HORFUR Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM P E N I N G A M Á L 2 0 0 6 • 1 37 vildi um helmingur sjávarútvegsfyrirtækja fækka starfsfólki næstu sex mánuði en einungis 11% nú. Líklegt er að nokkur fækkun hafi þegar átt sér stað þar sem þrír fjórðu hlutar sjávarútvegsfyrirtækja vilja nú halda starfsmannafjölda sínum óbreyttum og fyrirtæki sem vilja fjölga starfsmönnum eru rúmlega helmingi fleiri en í október. Nokkru meiri bjartsýni virðist einnig gæta í iðnaði og framleiðslu en þar vilja nú fleiri fyrirtæki fjölga starfsmönnum og færri fækka þeim en í október 2005. Aukin samkeppni er um innlent vinnuafl ... Umframeftirspurn eftir vinnuafli, sérstaklega í byggingarstarfsemi og mannvirkjagerð, hefur verið mætt með innflutningi vinnuafls. Atvinnurekendur þurftu því ekki að mæta vinnuaflsskorti með yfir- boðum í launum. Launaskrið í þessum atvinnugreinum hefur því verið lítið í sögulegu samhengi. Töluverður hluti atvinnuleyfa, u.þ.b. 40%, er tengdur stóriðju- og virkjanaframkvæmdum. Um 25% atvinnuleyfa eru fyrir starfsfólk í iðnaði og fiskvinnslu, 15% fyrir starfsfólk annarra byggingarverktaka en þeirra sem tengjast stóriðju- og virkjanaframkvæmdum og um 20% fyrir starfsfólk í þjónustugreinum. Forsvarsmenn sumra sveitar- félaga hafa haldið því fram undanfarið að ekki sé lengur hægt að mæta vinnuaflsskorti innanlands fyllilega með innflutningi vinnuafls. Atvinnurekendur hafa því í auknum mæli þurft að keppa um starfs- menn með yfirboðum og eru nýgerðir kjarasamningar og endurskoð- un launaliðar hjá sumum sveitarfélögum skýr merki þar um. ... og launaskrið eykst í kjölfarið Afleiðingin er aukið launaskrið, en það hefur aukist töluvert frá því um mitt ár. Launavísitala fyrir laun á almennum markaði hækkaði um 1,4% milli þriðja og fjórða ársfjórðungs 2005. Laun opinberra starfs- manna og bankamanna hækkuðu minna eða um 1% en áhrif kjara- samninga sveitarfélaga komu ekki fram af fullum þunga í launavísitölu fyrr en í upphafi árs 2006. Milli meðaltala áranna 2004 og 2005 hækkaði launavísitalan fyrir allan vinnumarkaðinn um 6,8%, vísitala neysluverðs um 4% og kaupmáttur launavísitölu því um 2,8%. Svör forsvarsmanna fyrirtækja í fyrrnefndri könnun gætu þó bent til þess að flest fyrirtæki geri sér vonir um að geta beitt öðrum úrræð- um en yfirboðum til þess að fullnægja vinnuaflsþörfinni. Færri for- svarsmenn gera ráð fyrir að laun muni hækka á árinu nú en í október og fleiri telja að laun muni standa í stað. Hugsanlega er launakostn- aður þegar orðinn það hár að erfitt sé að hækka laun frekar. Lækkun á gengi krónunnar frá því að könnunin var gerð skapar þó svigrúm til launahækkana hjá útflutningsfyrirtækjum. Launakostnaður eykur verðbólguþrýsting Miðað við spá Seðlabankans sem birt er hér að framan eykst launa- kostnaður á framleidda einingu hraðar en samrýmist verðbólgumark- miði Seðlabanka Íslands en samkvæmt henni er gert ráð fyrir svipaðri aukningu í ár og á síðasta ári, 6½%. Á næsta ári er gert ráð fyrir að dragi úr launaskriði í takt við aukið atvinnuleysi og launakostnaður á fram- leidda einingu aukist um 3,9%. Töluverð óvissa ríkir hins vegar um end- urskoðun kjarasamninga á almennum vinnumarkaði í nóvember. Miðað við verðbólguhorfur nú virðist torsótt að forsendur þeirra standist. -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10 Hagvöxtur Kaupmáttur launa Launavísitala Mynd VI-7 Launavísitala, kaupmáttur launa og hagvöxtur 1990 - 2005 Breyting frá fyrra ári (%) Heimild: Hagstofa Íslands. ‘04‘02‘00‘98‘96‘94‘92‘90 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 200720062005200420032002200120001999 Mynd VI-8 Launakostnaður á framleidda einingu 1999-20071 Breyting frá fyrra ári (%) 1 Áætlun fyrir árið 2005. Spá Seðlabankans 2006-2007. Heimild: Seðlabanki Íslands.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104

x

Peningamál

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Peningamál
https://timarit.is/publication/1144

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.