Peningamál - 01.03.2006, Blaðsíða 47

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
1
47
Verðbólguhorfur
Frá því að Seðlabankinn birti síðast mat sitt á verðbólguhorfum næstu
tveggja ára hefur hann hækkað stýrivexti tvisvar, um 0,5 prósentur
samtals, og eru stýrivextir bankans nú 10,75%. Á sama tíma hefur
gengi krónunnar hins vegar lækkað verulega og er gengisvísitala
erlendra gjaldmiðla sem miðað er við í grunnspá bankans 116 stig
en var í síðustu spá 102 stig. Gengi krónunnar sem miðað er við í
grunnspánni hefur því lækkað um 12% frá síðustu spá.
Verðbólguhorfur hafa versnað verulega
Þar sem gengi krónunnar hefur veikst verulega frá síðustu spá og und-
irliggjandi ójafnvægi í þjóðarbúskapnum virðist vera meira en áður var
talið, hafa verðbólguhorfur versnað töluvert. Þetta á bæði við grunn-
ferilinn, þar sem miðað er við óbreytta vexti og gengi á spátímanum,
og fráviksspá með breytilegum vöxtum og gengi. Báðar spárnar benda
til þess að verðbólga verði töluvert yfir verðbólgumarkmiði bankans á
spátímanum, sem nú nær til fyrsta fjórðungs ársins 2008. Til þess að
koma í veg fyrir langvarandi frávik frá markmiðinu yrðu stýrivextir að
hækka verulega frá því sem nú er og nokkuð umfram það sem gengið
er út frá í fráviksspánni. Þetta kemur skýrt fram í spá sem byggist á
stýrivaxtaferli sem er í samræmi við að verðbólgumarkmiðinu sé náð
við lok spátímabilsins, sjá nánar i kafla IX.
Verðbólguspá miðað við óbreytta vexti og gengi
Miðað við forsendur grunnspárinnar um óbreytta vexti og gengi
krónunnar gæti verðbólga orðið allt að 5½% eftir eitt ár. Það er mun
meiri verðbólga en spáð var í síðasta hefti Peningamála. Þá var spáð
3% verðbólgu í sama ársfjórðungi. Litið tvö ár fram í tímann eru
verðbólguhorfur, miðað við ofangreindar forsendur, litlu skárri. Horfur
eru á að verðbólga nái hámarki um mitt næsta ár. Þá gæti hún orðið
rúmlega 6%, en 5½% eftir tvö ár, en spáð var 3½% verðbólgu í þeim
ársfjórðungi í desember.
Framvegis mun því verðbólguspá Seðlabankans í meginatriðum
byggjast á ofangreindu líkani. Eftir sem áður mun þó sjálfstætt mat
sérfræðinga bankans gegna mikilvægu hlutverki við endanlegt mat
á verðbólguhorfum. Eldri verðbólgulíkön bankans munu jafnframt
framvegis gegna mikilvægu hlutverki við mat á óvissuþáttum
spár innar og við fráviksspár.
Heimildir
Guðmundur Guðmundsson (1990), „Tölfræðikönnun á verðbólgu á Íslandi árin
1962-1989”, Fjármálatíðindi, 37, 43-53.
Guðmundur Guðmundsson (2002), „Samband verðbólgu við laun og inn flutn-
ingsverðlag”, Fjármálatíðindi, 49, 23-34.
Þórarinn G. Pétursson (2002), „Verð- og launamyndun í litlu opnu hag kerfi”,
Fjármálatíðindi, 49, 3-22.
1
2
3
4
5
6
7
200820072006200520042003
Verðbólguspá í Peningamálum 2005/4
Verðbólguspá í Peningamálum 2006/1
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
%
Mynd VIII-9
Endurskoðuð verðbólguspá