Peningamál - 01.03.2006, Blaðsíða 58

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
1
58
framkvæmda. Vöxtur einkaneyslu hefur að miklu leyti verið fjármagn-
aður með lánsfé og skýrist að verulegu leyti af samspili lægri vaxta og
hækkunar eignaverðs. Líklegt er að dragi úr vexti einkaneyslu á næstu
árum, jafnvel þótt til frekari framkvæmda komi. Hins vegar er ljóst
að nýjar framkvæmdir gætu haft umtalsverð áhrif á væntingar um
verðbólgu, vexti og gengisþróun, en miklu skiptir hve hratt yrði farið í
þessar framkvæmdir. Eins og nú horfir virðist líklegast að þær myndu
dreifast yfir það langt tímabil að hlutfall fjárfestingar af landsfram-
leiðslu yrði lægra en í þeirri hrinu sem nú stendur yfir. Nauðsynlegt
verður að meta gaumgæfilega áhrif nýrra framkvæmda á jafnvægi
í þjóðarbúskapnum áður en ráðist er í þær. Seðlabankinn getur hins
vegar ekki tekið tillit til þessara áætlana og enn síður brugðist við þeim
fyrr en þær skýrast.
Dýrkeypt yrði að hvika frá verðbólgumarkmiðinu
Í Peningamálum hefur oft verið varað við hugmyndum um að rétt
væri að „leyfa“ verðbólgunni að aukast um sinn meðan núverandi
framkvæmdahrina gengur yfir. Ástæða er til að endurtaka þessi varn-
aðarorð. Slík stefna myndi umsvifalaust skila sér í auknum verðbólgu-
væntingum, sem myndu grafa undan því aðhaldi peningastefnunnar
sem nú er til staðar. Aukin verðbólga myndi við núverandi skilyrði á
vinnumarkaði skila sér fljótt í launabólgu og grafa enn frekar undan
stöðugleika krónunnar, sem á mjög undir högg að sækja um þessar
mundir. Þvert á móti er brýnt að snúa við þeirri þróun sem grafið
hefur undan aðhaldi peningastefnunnar á undanförnum mánuðum og
endurreisa sem fyrst trúverðugleika markmiðsins. Þetta er sérstaklega
mikilvægt í ljósi þess að samkvæmt þjóðhagsspá Seðlabankans eru nú
horfur á nokkurri framleiðsluspennu allt til ársins 2010, að óbreyttum
vöxtum. Það gæti bent til þráláts verðbólguvanda ef ekkert er að
gert. Horfur eru á að Seðlabankinn þurfi að hækka vexti meira en
áður hefur verið talið til þess að ná markmiði sínu. Hermun með nýju
þjóðhagslíkani Seðlabankans bendir til þess að vextirnir gætu þurft að
hækka í meira en 15% og haldast þar um töluverða hríð ef þokkalegar
líkur eiga að vera á því að verðbólgumarkmiðinu verði náð á spátím-
anum. Slíkt mat er þó mikilli óvissu háð.
Mynd IX-13
Mismunandi stýrivaxtaferlar
%
1. Stýrivaxtaferill sem miðar að því að ná verðbólgumarkmiðinu á
næstu 2-3 árum.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Stýrivaxtaspá út frá framvirkum vöxtum
Stýrivaxtaspá greiningaraðila
Stýrivaxtaferill út frá einfaldri peningastefnureglu1
4
6
8
10
12
14
16
18
20072006200520042003
Mynd IX-14
Mismunandi verðbólguferlar
%
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Grunnspá
Fráviksspá (vaxta- og gengisferill út frá væntingum
greiningaraðila)
Spá með peningastefnuviðbrögðum
Verðbólgumarkmið
1
2
3
4
5
6
7
8
200820072006200520042003