Peningamál - 01.03.2006, Qupperneq 23

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
1
23
Í desember spáði Seðlabankinn 2,9% vexti samneyslu á þessu
ári og 2½% á næsta ári. Ekki virðist tilefni til að breyta fyrri spá um
vöxt þessa árs og spáir bankinn nú 2,8% vexti. Í áætlunum fjár-
málaráðuneytisins er gert ráð fyrir 2,2% vexti samneyslu á þessu ári.
Vöxturinn er hins vegar yfirleitt meiri en fyrstu áætlanir gera ráð fyrir
og hefur verið um og yfir 3% á ári allt frá árinu 1998, að einu ári
undanskildu.
Hins vegar er spáð meiri vexti samneyslunnar á næsta ári en
gert var í desember, eða 4% vexti. Meginskýringin er aukinn kostn-
aður ríkisins vegna brotthvarfs meginhluta bandaríska herliðsins (sjá
rammagrein IV-1).
Fjármunamyndun
Mikill vöxtur fjárfestingar hefur einkennt efnahagslífið undanfarin þrjú
ár. Hlutfall fjármunamyndunar af vergri landsframleiðslu var u.þ.b.
17% í efnahagslægðinni árið 2002 en tæp 30% á síðasta ári, sem er
hæsta hlutfall í hartnær þrjátíu ár. Fjárfesting í stóriðju og orkuverum
ber uppi meginhluta vaxtarins. Hlutfall hennar af landsframleiðslu
jókst úr u.þ.b. 2% í um 11% á sama tímabili. Stóriðjuframkvæmdir
ná hámarki á árinu og samkvæmt spá Seðlabankans verður hlutfall
fjárfestingar í stóriðju og orkuöflun af landsframleiðslu þá um 11½%,
áður en það lækkar í um 3½% á næsta ári þegar framkvæmdir drag-
ast verulega saman.
Mun meiri vöxtur fjármunamyndunar síðastliðin tvö ár en áður
var áætlað ...
Samkvæmt endurskoðuðum þjóðhagsreikningum fyrir árið 2004 og
fyrstu bráðabirgðatölum fyrir árið 2005 var vöxtur fjármunamyndunar
enn meiri en áður var talið. Á árinu 2004 jókst fjármunamyndun um
29,1% í stað 21% í bráðabirgðatölunum sem birtar voru í september.
Betri heimildir liggja nú fyrir um fjárfestingu fyrirtækja en voru tiltækar
í september, einkum víðtækari upplýsingar úr ársreikningum.
Í desember spáði Seðlabankinn 31% vexti fjármunamyndunar
árið 2005. Samkvæmt fyrstu bráðabirgðatölum í nýjum þjóðhagsreikn-
ingum Hagstofunnar var vöxturinn enn meiri eða 34½%. Munurinn
skýrist af meiri vexti atvinnuvegafjárfestingar en bankinn gerði ráð
fyrir, vöxtur íbúðafjárfestingar var hins vegar nokkru minni en spáð var
í desember og samdráttur í fjárfestingu hins opinbera meiri. Fjárfesting
í ál- og orkuverum nam tæpum helmingi fjárfestingar atvinnuveganna
og er því þung á metunum í heildarmyndinni.
... og spáð er vexti í ár í stað lítils háttar samdráttar
Horfur eru á rúmlega 4% vexti fjármunamyndunar í ár og um 17%
samdrætti á næsta ári. Í desember var spáð 3% og 20% samdrætti
hvort árið. Samdráttur atvinnuvegafjárfestingar er talinn verða minni
og vöxtur íbúðafjárfestingar meiri en reiknað var með í desember.
Mikill vöxtur atvinnuvegafjárfestingar í fyrra borinn uppi af
fjárfestingu í ál- og orkuverum
Samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar jókst fjármuna mynd un
atvinnuveganna um tæp 57% í fyrra, sem er aðeins meira en
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd IV-5
Vöxtur fjármunamyndunar 2004 - 2007
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
2007200620052004
Endurskoðaðar tölur Hagstofunnar og ný spá
Seðlabankans
Eldri tölur Hagstofunnar og desemberspá
Seðlabankans
Magnbreyting frá fyrra ári (%)
0
4
8
12
16
20
24
200720052003200119991997199519931991
Fjármunamyndun í orkuöflun og stóriðju
Fjármunamyndun atvinnuvega
% af VLF
Mynd IV-6
Fjármunamyndun atvinnuvega og í stóriðju
1991-20071
1. Spá Seðlabankans 2006-2007.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.