Skírnir - 01.01.1955, Page 214

210
Ritfregnir
Skírnir
hann telja heppilegt, að „leggja á eiganda loftfars eða þann, sem ábyrgð
ber á rekstri þess, algera fébótaábyrgð án sakar, þannig að þeir beri alltaf
ábyrgð á því tjóni, sem verður af meiðslum farþega í loftfari, þeirra er
gjalda fyrir far sitt eða hliðstætt er um“. Má ætla, að þessi regla verði
talin eðlileg. Talsverð reynsla er nú á komin um flugmál hér á landi,
og fer væntanlega að verða tímabært að endurskoða löggjöf um loft-
ferðir, enda er til erlendis löggjöf um efnið, sú er gagnlegt má vera að
hafa til hliðsjónar við endurskoðun réttarreglna um flugmál.
Bjarni Benediktsson dómsmálaráðherra ritar um bráðabirgðalög, og
sýnir hann fram á þá „venju, sem á er komin . . . um mjög rúma túlkun
á heimildinni til útgáfu bráðabirgðalaga". Bendir hann réttilega á, að
ærið oft hefur verið teflt á tæpasta vað um setningu slíkra laga. Mun
og margur lita svo á, að stjórnarskráin hafi stundum verið brotin af
ríkisstjórninni með setningu bráðabirgðalaga, og er slíkt varla þarflegt.
Eigi get ég stillt mig um að geta merkilegrar ritgerðar Friðjóns Skarp-
héðinssonar bæjarfógeta um Svein lögmann Sölvason og lögfræðirit hans.
Ætla ég, að lagamenn mættu gefa gætur Sveini meir en orðið er, enda
hefur hann ekki alltaf sætt fullri sanngirni, er um hann er dæmt. Vera
má það satt, að hann vandi eigi sem skyldi mál á ritum sínum og noti
að nauðsynjalausu erlend orð. Það held ég þó mönnum varla munu nógu
ljóst vera, að erlend orð ein saman munu eigi vinna grand tungu vorri,
ef lúta mega lögmálum hennar. Hættan liggur miklu heldur í hinu, að
menn skrumskæla orðskipan og setningaskipan, og hafa málhreinsunar-
menn engan veginn næga gát á þessu efni. Ekki vil ég hæla þeirri
stefnu, er meðal annars lýsir sér í orðum Sveins: „og svo sem vor efni
í flestum sökum dependera af þeim Dönsku, því má þá ekki einnig vort
tungumál vera sömu forlögum undirorpið". Tamt er mönnum að vitna
með vandlætingartón til þessara ummæla. Ekki skrifa þó allir vandlætar-
arnir betra mál, og um málfar og orðskipan standa þeir margir Sveini
að baki.
Dr. Gunnlaugur Þórðarson skrifar merkilegt erindi um sitt mikla hugð-
arefni, landhelgismálin. Lít ég svo á, að kenningum þessa unga fræði-
manns hafi ekki verið veitt sú athygli, sem vert er. Má jafnvel efa, að
nægilega traustlega hafi verið á haldið rétti vorum til íslenzkrar land-
helgi. Eigi hef ég heldur séð því hrundið, að vér eigum enn að minnsta
kosti sextán sjómílna landhelgi. Bretar hafa verið forystuþjóð um að
rengja rétt vorn til að færa út fiskiveiðalínuna. Það munu íslenzk stjórnar-
völd hafa sýnt i verki, að þau telja sig ekki þurfa um þetta mál að semja
við erlendar þjóðir, hvað þá einstakar stéttir erlendra þjóða. Eigi minnist
ég þó að hafa séð ríkisstjórnina né erindreka hennar segja þetta. Hví er
eigi þessu yfir lýst skýrt og skorinort? Satt er það, að vér erum ekkert
stórveldi. Þó þykir nú þar við liggja sæmd þjóðarinnar, að hún hafi sendi-
menn með ambassadora-metorðum. Hlýtur þá ekki sú þjóð að hafa þann
metnað að vilja gera skiljanlegt erlendum kaupsýslumönnum og öðrum