Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1991, Síða 147

Talað í trúnaði
er fagurt vor í Kína. Ávaxtatrén standa í blóma, hveitiakramir eiga tvo
mánuði eftir til uppskemnna, drengir fara nú um hæðir og hóla og safna
villilauk, „gleym-mér-ei” finnst útspmngið í fjöllunum, og ég veit, að
litlu möndlutrén, sem ég gróðursetti í garðinum, em nú í sínu fegursta
skrúði.
Og einmitt á þessum tíma er Tsing-Ming hátíðin, sem er nokkurs konar
allra sálna messa hjá mínum heiðnu vinum og bræðmm í Kína. Hátíðin
stendur í sambandi við forfeðratrúna.
Þá heimsækja menn legstaði forfeðranna, raka þaðan burtu öllu msli og
bæta hreinni mold ofan á leiðin. Svo stinga menn þar niður stöngum úr
bambus, 3-4 feta háum, og hengja á þær pappírsskraut, hvítar eða mislitar
pappírsræmur, sem blakta í vindinum. Þetta er gert til minningar um
forfeðuma til að heiðra þá. Forfeðrahallimar, sem em samkomustaðir
anda framliðinna og líka musteri þeirra, sem tilbiðja þá, em skreyttar við
þetta tækifæri. Menn safnast saman í þessum veglegu húsum til að hafa
samfélag við andana.
Pappírsskrautið hangir svo á legstöðunum í margar vikur, þangað til
það er orðið ónýtt. Menn færa öndum forfeðranna veglegar fómir.
Púðurkerlingum er brennt á nætumar, og verður stundum af því svo
mikill gauragangur, að ætla mætti, að nú væri hafin skothríð upp um
hæðir og hóla. Menn hafast mikið að, til þess að geta heiðrað minningu
forfeðranna sem allra bezt við þetta tækifæri.
Heiðingjamir hafa hugmyndir um annað líf. En við nánari rarinsókn
sést fljótt, að annað líf er ekki hið sama sem eilíft líf. Andamir em
áhrifamiklir fyrst í stað eftir andlátið. Þá geta þeir jafnvel verið hættu-
legir. Þeir geta reiðzt lifandi mönnum og gert þeim alls konar óskunda,
og jafnvel mikinn skaða. En hins vegar em þeir háðir lifandi mönnum,
því ef þeir fá engar fómir, þá dofnar fljótt yfir þeim. Til þess að hjálpa
öndum framliðinna, álíta menn, að færa beri mildar fómir, og í því skyni
brenna menn reykelsi og peningum og ýmsum öðmm hlutum úr pappír
og biðja fyrir sálum framliðinna. — Margir heiðnir prestar hafa
aðaltekjur sínar af því að biðja fyrir framliðnum, og þeir telja mönnum
trú um, að með þessum fyrirbænum sé kleift að lyfta sálunum uppúr
kvalastaðnum, ef bænimar em nógu innilegar, og nógu vel er borgað
fyrir þær. — Stundum kemur það fyrir, að prestamir senda boð til
ástvina hins framliðna og segja frá því, að þeir séu búnir að ná sálinni
hálfa leið upp úr kvalastaðnum, en nú geti þeir ekki meir, nema þeir fái
meiri pening og góðan mat. Með þessu móti svfkja heiðnir prestar mikið
fé út úr mönnum, en gefa þeim litla huggun í staðinn.
Eg hef einnig séð texta af vegabréfum fyrir sálimar í dauðraríki. Það
em sérstaklega Búddhistaprestar, sem gefa þau út. Þau eru stíluð til
höfuðguðsins í undirheimum, þar sem hann er beðinn að sleppa sálinni úr
úr kvölunum. Má segja, að þessi vegabréf hinna heiðnu presta komi að
nokkm leyti í staðinn fyrir lflcræður.
En Kínverjar hafa sagt mér það, — og sú hugmynd er kunn víða um
heim, — að eftir langan tíma dofni yfir sálum framliðinna. Þær verða
145