Skagfirðingabók - 01.01.1993, Side 178

SKAGFIRÐINGABÓK
Árið 1787 er reyndar örlagaár í íslandssögunni. Hugsunar-
háttur upplýsingaraldar var tekinn að móta viðhorf dönsku
stjórnarinnar og ýmsar tilraunir höfðu verið gerðar til að færa
atvinnu- og samfélagshætti hér til nútímalegra horfs en tekizt
misjafnt. Þetta ár var þó merkum áfanga náð er einokunar-
verzlun var afnumin. Bækistöðvar Konungsverzlunarinnar skyldu
seldar þeim er treystust til að ráðast í verzlunarrekstur á Is-
landi og var fyrirhugað að greiða götu þeirra á ýmsa lund.
Á meðan menn sátu og veltu fyrir sér viðreisn Islands í
Kansellíi og Rentukammeri skundaði Finnur glaðbeittur um
gleðinnar dyr í Höfn. En hafi fjárhagur hinna nýju fyrirtækja
Islendinga verið veikburða er víst óhætt að fullyrða að verri var
reikningsstaðan hjá Finni. En þótt hann væri hundeltur af lánar-
drottnum sínum var hann eins og fyrri daginn fljótur að finna
sér leið þegar mikil tíðindi voru að gerast.
Magnús Stephensen skrifaði Hannesi mági sínum enn eina
raunaskýrsluna 13. febrúar 1787. Nú hafði Finnur gengið
lengra en nokkru sinni í ófyrirleitni og svikum og var væntan-
legur í skuldafangelsið þá og þegar, ásamt Þórarni Liliendahl
og fleirum. Finnur bar sig þó eins og biskupssyni sæmdi og
þegar rukkararnir fóru að verða of nærgöngulir fann hann upp
á ósvífnu bragði.
Er skuldheimtumenn knúðu dyra sagði hann þeim að nú
væri betri tíð í vændum hjá sér og óhætt að sýna nokkra bið-
lund því að hann væri rétt í þann veginn að gerast kaupmaður
á Islandi. Hann væri að sækja um til krónprinsins að fá „2
vöruskip og allar vörubirgðir og hús í ísafjarðarverzlunarum-
dæmi“. Þar hygðist hann setjast að sem kaupmaður er verzlun
yrði gefin frjáls. Og hann lét ekki sitja við orðin tóm. Hann
sendi stjórninni umsókn, fékk lánaðan viðeigandi fatnað og
fékk áheyrn hjá prinsinum. Segir fátt af þeim fundi en um-
sóknin mun hafa vakið aðhlátur og var ekki sinnt. Tóku nú
lánardrottnar enn að ókyrrast og sendi Finnur því prinsinum
kvörtun „illorða" yfir þeirri ósvífni embættismanna að stinga
176