Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2000, Side 37

Arnardalur og gæði hans
Þorlákslindir fremrí, sér í Kreppu. Ljósm.: Páll Pálsson.
voru þjóðsagnapersónur eins og fram
kemur í Æ.A. og víðar.
„Og var þá vel grasi vaxinn” segir í
þjóðsögunni þegar Þorsteinn Jökull á að
hafa flutt sig og hyski sitt í dalinn. Ekki er
vafi á því að mun betur hefur verið gróið í
Amardal á fyrstu öldum byggðar í landinu.
Hvönn var eftirsótt jurt til manneldis
áður fyrr og bera líklega hvannarörnefnin
þess ljósast vitni. Hvannir finnast enn við
Þorlákslindir en eiga heldur í vök að verjast
fyrir sauðkind og óblíðum náttúruöflum
sem leika sér stundum á þessum slóðum
með skaðlegan Öskjuvikur að vopni.
I Ferðabók Sveins Pálssonar er
athyglisverðan fróðleik að finna í þessum
efnum. I ferð sinni frá Brú og norður til
Möðrudals um hestleið (ytri?) lá leiðin fram
hjá Matbrunnavatni „er dregur nafn af
uppsprettum, sem eru þar hjá og Matbrunn-
ar nefnast, annað hvort af hinum mikla
hvannagróðri umhverfis þá eða af silungs-
veiði“ segir Sveinn.13 Nú sést þar ekki
njólarengla og er næsta víst að svo hafi ekki
verið á þessari öld, er senn er á enda runnin.
Og í sóknalýsingu séra Þorvaldar Ás-
geirssonar í Hofteigi, gerðri 1874, segir
svo: „Á Fagradal, Álftadal og einkum
Grágæsadal á Brúaröræfum er mjög mikið
af hvönnum og eins talsvert í Gilsárgilinu
en harla lítið era þær notaðar.“
Áður var búið að nefna rótagröft, sem
fyrrum hafi verið stórmikil hlunnindi og
gagn að með grasatekjunni allt fram á þessa
öld (að 1830). Má því vera að góð hvanna-
tekja hafi verið í Þorlákslindum- og mýrum
á fyrri öldum. Hvannstóðsfjöll heita líka á
Brúardölum eystri.
Það er annars einkennilegt hvað mikið
er um hvannaömefni á Jökuldal, þessari
^Ferðabók Sveins Pálssonar. Bls. 391.
35