Jökull


Jökull - 01.12.1984, Síða 16

Jökull - 01.12.1984, Síða 16
coastal plain below. The lake level may drop 100 m or more during these bursts, or jökulhlaups, which last from several days to a few weeks. This part of the Grímsvötn phenomena has been accounted for in a model by H. Björnsson (1974, 1975). The principal parameters affecting the behaviour of the jökulhlaups are the subglacial topography, thickness of ice and the geothermal heat flux. Less well understood, however, is the association of volcanic eruptions in Grímsvötn with the jökulhlaups. According to the compila- tion of Sigurdur Thórarinsson (1974) evidence can be found for 21 eruptions in Grímsvötn since 1332, and all of them have been accompanied by jökulhlaups. Conversely, many but not all the jökulhlaups have had eruptions associated with them. This coincidence of eruptions and jökul- hlaups has led to two hypotheses regarding their causal relationship: 1. An eruption begins in Grímsvötn triggering a jökulhlaup by disturbing the release mechanism. 2. A jökulhlaup begins when the critical lake level is reached, triggering an eruption by the sudden release of pressure. The eruptions have usually been seen several days after the beginning of the jökulhlaup, even after the flood has reached its maximum. This amongst other observations has led several authors to favor the second hypothesis, i.e. that the eruptions are triggered by the pressure drop (see e.g. Thorarinsson 1974). The 1983 eruption adds a new aspect to this discussion. It is the first known eruption in Grímsvötn that is not directly associated with a jökulhlaup, i.e. eruptions can occur at a high stand of the lake level and without the triggering effect of a jökulhlaup. The erup- tion was small, and was never directly observed from the inhabited lowland. It was discovered from its seismic signature and observed from aeroplanes especially diverted to the Grímsvötn area for that purpose. Before the installation of seismographs similar eruptions could have occur- red without being noticed or recorded. SEISMIC INSTRUMENTS AND DATA The seismic network in Iceland consists of about 35 seismograph stations, most of which have one vertical, short period seismometer with natural frequency of 3 Hz. Magnification is in the range 105 — 106 , highest in the frequency band 3—30 Hz. The seismograms are written with pen and ink on paper, with a time resolution of 90 mm per minute. The direct, visible recording is a necessary feature of monitoring networks in vol- canic regions. The data hardly allow frequency analysis of the seismic signals, but arrival times can be read with ± 0.1 s accuracy. Many of the stations in North and South Iceland were instal- led in 1974 and 1975, lowering the detection threshold and improving the location accuracy in Grímsvötn significantly. Another improvement was achieved in 1976 and 1977 when the stations AB, MI and KV (Fig.l) were installed in SE-Ice- land. The detection threshold of located earth- quakes is now slightly above magnitude 2. A telemetered station has been in intermittent operation on the Grímsvötn caldera rim (GF in Fig.l) since the spring of 1982. It was not in operation during the period of the present study. Epicentral locations are done with the location routine HYPOINVERSE (Klein 1978), using the velocity structure of the crust and uppermost mantle under central Iceland derived by Geb- rande et al. (1980). Standard error of the epicentral locations is better than 3 km for all epicenters shown in the maps, most locations are considerably more accurate. Station corrections were determined using data from one of the shot points of Gebrande et al. (1980) in central Ice- land, 60 km west of Grímsvötn. Magnitudes of earthquakes reported here are determined from the duration of the signal, from the arrival of the P-wave till the amplitude decays below a certain level. Magnitude scales have been found by comparison with local magnitude scales of the station in Reykjavík and the WWSSN station in Akureyri. THE LONG TERM SEISMICITY ANOMALY Under normal conditions the Grímsvötn vol- cano does not seem to be particularly active seismically. During the period 1975—1982, for which detailed epicentral locations are available, only 10 earthquakes were located in and near the Grímsvötn caldera, whereas a few hundred events occurred in the volcanic areas to the north and west, such as Bárðarbunga and Hamarinn. This pattern changed significantly in late 1982 and early 1983. Epicenters in the Vatnajökull area during the period January 1,1982 to May 27, 1983 are plotted in Fig. 2. In this period, espe- cially in the last third of it, a large majority of the 14 JÖKULL 34. ÁR
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.