Jökull


Jökull - 01.12.1984, Síða 29

Jökull - 01.12.1984, Síða 29
jökulhlaups from Grímsvötn. The first report of a jökulhlaup dates back to A.D. 1332. From 1600 until 1934 there occurred about one jökulhlaup per decade with an estimated discharge of 6-7 km3 of water and a maximum discharge rate of approximately 40 000 m3/s (for example in 1903, 1913,1922,1934). But since 1934 there have been two, even three, bursts per decade with corres- pondingly smaller volumes (except for 1938), 1-3.5 km3, and maximum discharge rates of 5-8000 m3/s (1938,1939,1941,1945,1948,1954, 1960,1965,1972,1976,1982 and 1983; Thorarins- son 1974, Rist 1955,1973,1976, Björnsson 1983). In December 1983 the smallest jökulhlaup ever was observed with a total volume of 0.5 km3 (Sigurjón Rist, pers. comm.). The Grímsvötn lake owes its existence to the geothermal area. Melting due to the geothermal activity creates a depression in the surface of the Vatnajökull ice cap. Ice and water are diverted towards the depression from a 300 km2 drainage basin (Fig.l). The meltwater accumulates in a 25 km2 subglacial lake, which is covered by a 200 m thick floating ice shelf (Thorarinsson 1953b, 1974, Björnsson 1974). The lake is sealed and no water drains out of it between the jökulhlaups. Water accumulates in the lake and when the water level has risen to a critical level, water is forced out of the lake beneath a barrier east of the lake (Fig.2). The subglacial waterways are enlarged by frictional melting and the lake is drained in a fortnight by a catastrophic flood. Eventually, the ice overburden pressure is able to close the water tunnels and the flood stops abruptly before the lake is empty (Björnsson 1974, Nye 1976). The water-level change in the larger jökulhlaups has been estimated to be about 150 m, but is observed to be 80-100 m during the last three decades (Fig.3). The fre- quency and water volume are believed to depend on the thickness of the glacier. This model is considered to explain most of the jökulhlaups. The jökulhlaup in December 1983, however, occurred at a water level that was 20-30 m below the present critical level for triggering jökul- hlaups. Explanation of this will be discussed in the paper. The heat output of the subglacial geothermal area has been estimated by using the Grímsvötn lake as a natural calorimeter. A long term mass balance of the drainage basin has been given by Björnsson (1974). The average accumulation in Fig. 2. The Grímsvötn area. Contour map of the Icelandic Geodetic Survey from 1946 on which we have marked the position of craters in 1934 and 1983, the depression north of Svarti- bunki from 1938, and ice cauldrons. The cauldron that formed during the jökulhlaup in 1983 is marked on the map. The cauldron north- west of Grímsvötn drains to the river Skaftá. 2. mynd. Grímsvatnasvœðið. Kortið sýnir hœð- arlínur frá 1946, en á það eru merktir sigkatlar og gígarnir frá gosunum 1934 og 1983. Rennan norðan við Svartabunka myndaðist 1938 og sést enn árið 1946. Sigketillinn, sem myndaðist við hlaupið í desember 1983 er merktur á kortið. Sigketillinn norðvestan við Grímsvötn hleypir vatni í Skaftá. the form of ice is equivalent to 2200 mm /yr of water and the surface ablation amounts to 500 mm /yr. A long-term steady-state model for the drainage basin proves to be a valid approxima- tion (Björnsson 1974). The water added to the lake is 6.6T011 kg/yr. About 1.5T011 kg/yr are melted at the surface of the glacier by meteorological processes, but the difference, about 5T011 kg/yr is melted by the geothermal heat within the drainage basin. The heat flux required to melt this ice is about 5000 MW (ther- mal). In the present work we estimate the geoth- ermal mass fraction in the lake and present new estimates of the thermal power of the geothermal system. JÖKULL 34. ÁR 27
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.