Jón á Bægisá - 01.09.2003, Blaðsíða 62

Auðna Hödd Jónatansdóttir og Rannveig Jónsdóttir
uppsetningu annarra leikhúsa, segist ímynda sér alla hluta uppsetningar-
innar í heild áður en hann ákveður að taka verlcið til sýningar; hlutverka-
skipan leikara, leikstjóra, áhorfendahóp og þýðanda. Ef til vill sér hann
strax að verkið hentar ákveðnum þýðanda mjög vel; að stíll og málfar þýð-
andans henti leikritinu sem héldi þá frumleika sínum og yrði jafn ferskt á
íslenskri tungu og frummálinu. Aðstæður sjálfstæðu leikhúsanna (sbr. op-
inber framlög) gera það að verkum að markaðslögmálið er að miklu leyti
ráðandi við verkefnaval, en opinberu leikhúsin þurfa ekki að einblína á það
heldur geta sett upp metnaðarfull verk í tilraunastarfsemi þótt þau séu ekld
endilega gróðavænleg.
Þrátt íyrir að ekkert leikhúsanna hafi ákveðnar reglur um orðalag eða
ákveðin bannorð eru þó gerðar tilteknar gæðakröfur til þýðenda. Sjálf-
stæðu leikhúsin virðast frjálslynd varðandi slettur eða dónaorð — ef það
hentar leikritinu, hentar það þeim — en staða Þjóðleikhússins sem ríkis-
stofnunar setur því ákveðnar skorður. Hrein og falleg íslenska markar
stefnu þess nema annað sé ómissandi hluti verksins.
Þýdd verk virðast vera í meirihluta hjá flestum leikhúsum. Samkvæmt verk-
efnalistum opinberu leikhúsanna voru þýdd verk sem tekin voru til sýninga í
Þjóðleikhúsi og Borgarleikhúsi um 67,5% sýndra verka síðustu tíu árin.3
Þýdd verk í opinberu leikhúsunum 1990-2001
Eins og sést hér að ofan er hlutfall þýddra verka af sýndum verkum að
meðaltali örlítið hærra í Þjóðleikhúsinu en í Borgarleikhúsinu. Þó er
munurinn það lítill að hann er vart marktækur; á þessu tíu ára tímabili
3 Miðað er við sýnd leikrit og leildestra á vegum Þjóðleikhússins og Leilífélags Reykjavík-
ur. Engin samstarfsverkefni, menningardagskrár, óperur, listdanssýningar, gestaleiksýn-
ingar o.þ.h. voru tekin með í reikninginn.
60
á — Tímarit þýðenda nr. 7 / 2003