Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2011, Blaðsíða 21

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 5. tbl. 87. árg. 2011 17
Ekki fyrir alla
Hvernig geta þeir sem hafa aðhyllst, eða
kannski frekar vanist, öðruvísi stórnunar­
háttum snúið þessu við og breyst í
þjónandi leiðtoga? „Þessi hugmynd er
ekki fyrir alla og hún lærist ekki á einu
helgarnámskeiði. Maður kemur ekki heim
á mánudegi með þetta á hreinu. Þetta
er löng vegferð og Greenleaf segir að
til þess að ná árangri þurfi að undirbúa
hlutina vel og vandlega. Sjálfur tók hann
þá afstöðu sem ungur maður að hann
ætlaði að þaulhugsa allan undirbúning
enda var hann alla starfsævina að búa
sig undir að setja fram þessar hugmyndir.
Hann birti fyrstu bókina sína eftir að
hann fór á eftirlaun. Ég er ekki að segja
að við þurfum öll að bíða í 40 ár en við
getum lært hvert af öðru og þetta er
hugmynd sem gengur út á hvort maður
hafi einlægan vilja til að þjóna öðrum og
ef maður svarar þeirri spurningu neitandi
þá er maður ekki tilbúinn. Sá sem vill ekki
vera þjónn er auðvitað ekki þjónn. En þeir
sem vilja nota þessar hugmyndir þurfa í
hjarta sínu að vilja hjálpa öðru fólki. Með
því eru þeir ekki að gera lítið úr sjálfum
sér, þvert á móti. Þjónandi forysta snýst
um sjálfsöryggi og innri styrk.“
Maður þarf að hafa sjálfsöryggi til þess
að geta sleppt takinu? „Mjög mikið,
mjög mikið. Og þegar maður skoðar
það sem er sett fram um hvað sjálfs­
öryggi eiginlega er, hvernig það lýsir sér,
þá er sjálfsþekking þar oft númer eitt.
Sjálfsþekking leiðir oftast af sér sjálfs­
öryggi. Af því að þá þekkir maður sínar
sterku hliðar og maður veit líka að maður
er ófullkominn en ætlar bara að takast á
við það. Og það er líka svo dásamlegt
fyrir leiðtogann að hann þarf ekki að vera
ofurhetja.“
Sigrún segir að það sé mikill misskilningur
að leiðtoginn eigi að vera einhver ofurhetja
eða Elvis Presley stjórnarfundarins. Það
getur átt við sums staðar en núna eru
aðstæður þannig að langflestir starfs­
menn eru þekkingarstarfsmenn. „Við
höfum lært ýmislegt og höfum oftar
en ekki aðrar og nýrri hugmyndir en
leiðtoginn. Hann hefur hins vegar yfirsýn
og veit hver er góður í hverju, hver hefur
mest gaman af skráningu, hver veit best
hvernig við getum þjónað fjölskyldum
betur. Við erum ekki öll best í öllu og
hinn þjónandi leiðtogi hefur þolinmæði,
hugrekki og kjark til þess að horfa á
fjölbreytileikann og notfæra sér hann.

Bestu leiðtogarnir eru oft beinlínis ósýni­
legir. Það er eðli þjónandi leiðtogans að
vera lítið sýnilegur, hinir eru sýnilegir.
Erum við til í það? Maður þarf smám
saman að skoða þetta og segja: Treysti
ég mér í þetta? En ég er nú sannfærð
um það að allt þetta sem við höfum talað
um sé mannlegt eðli, þetta er eins og við
viljum vera sem manneskjur. Þá er bara
spurningin: Hvernig get ég tamið mér
þetta?“
Sigrún rifjar upp sögu af hjúkrunarfræðingi
sem sagði á námskeiði: „Þetta hljómar
mjög vel og fallega en ég nenni bara ekki
að standa í þessu. Ég bara dríf þetta af
sjálf því ég þarf að fara heim. Ég þarf að
sækja barnið. Ég hef bara ekki tíma að
leita eftir hugmyndum annarra.“ „Vigdís
Magnúsdóttir sagði stundum að auðvitað
væri það fljótlegra að skipa öllum fyrir
en það skilar bara engum árangri. Það
eru þessi skammtímamarkmið sem
við brennum okkur svolítið á. Þessi
hjúkrunarfræðingur klárar kannski vaktina
í dag, en hvernig verður þetta næstu
þrjú hundruð vaktirnar? Hinir á deildinni
kannski gætu og vildu vera virkari
þátttakendur en fá ekki tækifæri því það
er ekki búið að opna fyrir það. Maður þarf
að taka sér tíma að opna hliðið og þá
kemur fólkið. Spurningin er: Ætlar maður
að opna hliðið og bjóða fólki til sín sem
leiðtogi eða er ég þannig að ég stend
ekki í því?“
Þjónandi forysta rannsökuð
Sigrún segir að vantað hafi gagnreynda
þekkingu um þjónandi forystu. Hún hafi
verið kynnt á grunni góðra hugmynda
og frásögnum um reynslu fyrirtækja en
rannsóknum fjölgar. Sigrún og sam­
„Ef stjórnandinn hefur einbeitta sýn á hugsjónina, sem er velferð sjúklinganna, og lætur hana stjórna
öllu þá verður hann frjáls,“ segir Sigrún.