Þjóðmál - 01.03.2013, Side 93

92 Þjóðmál voR 2013
ustu . Þá var Gunnar Einarsson eini kaþólski
maðurinn á Íslandi . Í Færeyjum aðhylltist
einnig einn kaþólska trú, 87 ára gömul
kona . Fyrir utan að veita þeim heilagt
sakramenti var Jóni einnig falið að huga að
eignum kaþólsku kirkjunnar, Landakoti,
þar sem Baudoin prestur hafði „þraukað“ í
15 ár „allt til ársins 1875, þegar hann hélt
heim til Frakklands, þrotinn að kröftum“ .
Jón vildi setjast að á Íslandi og færði
meðal annars þau rök fyrir því að mikill
fjöldi kaþólskra sjómanna legði leið sína til
landsins og þeim bæri að veita kirkjulega
þjónustu . Jesúítareglan var hins vegar ekki
aflögufær auk þess sem íslensk lög bönnuðu
á þessum tíma hvers kyns trúboðsstarfsemi
í landinu . Þá taldi umdæmisstjóri reglunnar
„nær engar líkur á því að Íslendingar létu
skírast til kaþólskrar trúar“ .
Gunnar segir hins vegar frá því að ári eftir
Íslandsferðina hafi Friðrik Friðriksson, séra
Friðrik, hitt pater Jón í Kaupmannahöfn
og sagt að hann vildi verða kaþólskur
prestur . Vildi hann fá Jón til að hjálpa sér .
„Þeir ræddu málið góða stund og að lokum
sagði Jón honum álit sitt . Hann skyldi ekki
ganga í kaþólsku kirkjuna heldur fara aftur
heim til Íslands og stofna þar kristilegt félag
ungra manna [KFUM] . Þannig gæti hann
best þjónað Guði sínum og fósturjörð .
Friðrik Friðriksson fór að þessum ráðum
og varð síðar æskulýðsleiðtogi, merkisberi
trúarinnar og einn mesti áhrifamaður
þjóðar sinnar á liðinni öld . Jóni var ekki
ætlað annað en fylgjast með úr fjarlægð .“
Hér sannast að vegir Guðs eru órann-
sakanlegir . Ferðin, sem pater Jón fór hingað
til Íslands, varð kveikjan að rit höfundar-
ferlinum . Hann skráði ferðabók 14 árum
síðar, 1908 . Þar kom hann fram sem
Íslendingur sem saknaði átthaganna og
elskaði landið sem hann taldi sig hafa kvatt
hinsta sinn . Hann brá sér í gervi latínu-
skólakennara í sumarleyfi og frásögnin
snerist öll um frelsi mannsins í stórbrotinni
og heilnæmri náttúru landsins . „Hér var
Nonni aftur kominn til hans og fylgdi
honum ævina á enda,“ segir Gunnar .
Í ævisögunni fléttar Gunnar þá saman á
snilldarlegan hátt pater Jón og Nonna . Eftir
að Nonni kemur aftur verður hann kjarninn
í trúboði pater Jóns . Nonni veitir Jóni
ekki aðeins gleði og sálarró heldur verður
hinn ungi íslenski piltur og Ísland að því
sem gerir pater Jón að kunnasta Íslendingi
samtímans um heim allan og vinsælum
trúboða og prédikara sem ferðast um
meginland Evrópu og flytur fyrirlestra og
fer einnig til Norður-Ameríku og Japans .
Ritstörfin og vinsældir Nonnabókanna
skapa höfundinum langþráð svigrúm og
frelsi innan Jesúíta-reglunnar og eru pater
Jóni Guðsgjöf í öllum skilningi auk þess sem
hann aflar reglu sinni mikilla tekna af sölu
bókanna . Sjálfur hafði hann heitið að lifa í
fátækt og ferðast á milli klaustra þar sem hann
fær fæði og húsaskjól eins og ölmusumaður .
Hann kunni betur við sig í frönskum
klaustr um en þýskum . Páll Ísólfsson, organ -
leikari og tónskáld, var gestur hans í mið-
degisverði hjá nunnum í París veturinn 1924
til 1925 en Jón bjó í klaustri þeirra . „Aldrei
á ævinni hef ég séð jafnríkulegt matarborð
og þarna var, allskonar borðvín og líkjörar
með matnum og koníak með kaffinu og
sumar nunnurnar sem gengu um beina svo
ungar og fagrar, að ég átti erfitt með að hafa
hugann við matinn,“ sagði Páll síðar .
Pater Jón bjó ekki alltaf við slík kjör .
Þegar hann lagði land undir fót var
honum jafnan sýnd velvild og umhyggja .
Á ferð sinni um Bandaríkin til Japans bjó
hann hjá reglubræðrum í Kaliforníu . Má
ráða að þeim hafi þótt nokkru skipta að
koma honum um borð í skip til Japans af
ótta við að annars yrðu þeir að sjá honum
farborða vegna heilsuleysis .
Jón fór í seinna skipti til Íslands árið 1930