Morgunblaðið - 31.03.2016, Blaðsíða 16

16 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. MARS 2016
Gæfar Kindurnar hennar Kristínar eru mannelskar og þiggja gjarnan klór
og klapp frá henni. Hún segist njóta þess æ meir að sinna skepnunum.
Kristín Heiða Kristinsdóttir
khk@mbl.is
Vorið er besti árstíminn,þegar gróðurinn vaknarog lömbin koma í heiminn.Sauðburður er hafinn hér
hjá mér, fyrstu lömbin komu um
páskana,“ segir Kristín Halldórs-
dóttir sem býr á sveitabæ í Virser-
um, í Smálöndunum í Svíþjóð ásamt
Markusi manni sínum og er með
hundrað kindur á fóðrum.
„Mig hefði aldrei órað fyrir því
að ég yrði fjárbóndi hér í Svíþjóð, þó
svo að ég sé alin upp í íslenskri sveit,
á Litla Fljóti í Biskupstungum. En
ánægjan hefur vaxið með hverju
árinu og mér þykir afskaplega vænt
um kindurnar mínar. Samt ekki
vænna en um Markus, börnin og
barnabörnin, en næst á eftir þeim,“
segir Kristín og hlær en hún flutti til
Svíþjóðar fyrir 28 árum.
„Ég bjó fyrstu þrettán árin í
smábæ á stærð við Selfoss sem heit-
ir Hultsfred. Að því loknu flutti ég
hingað til Virserum á sveitabæinn
okkar. Markus, maðurinn minn,
fékk sér fyrstu kindurnar í fullri
óþökk við mig,“ segir Kristín og
bætir hlæjandi við að honum hafi
verið fyrirgefið. „Hann átti erfitt
með að sleppa tökunum á
sveitabæjardraumnum sem hann
hafði alið með sér lengi, en þar sem
við vinnum bæði fulla vinnu frá
heimilinu, þá fannst mér ekkert vit í
þessum rollubúskap. En þetta er
fyrst og fremst hobbý og við njótum
þess bæði til fulls núorðið. Við byrj-
uðum með sjö kindur og einn hrút,
en þeim fjölgaði fljótt. Við ætluðum
að stoppa við tuttugu, en nú eru þær
orðnar hundrað,“ segir Kristín og
hlær.
„Við þurftum að kaupa aðra
jörð sem liggur hér við hliðina og við
nýtum hluta af sjö öðrum jörðum í
viðbót, til heyskapar og beitilands,
en hér eru jarðir mjög litlar sem
ekki eru skógivaxnar.“
Gæran verðmætari en kjötið
Kristín er með tvö fjárkyn í sín-
um fjárstofni, eitt kollótt og annað
hyrnt. „Gráu, kollóttu kindurnar
okkar eru Gotlandsfé, en það fjár-
kyn er frægt fyrir gráa litinn. Þetta
er gamalt kyn sem hefur verið rækt-
að lengi hér í Svíþjóð og gærurnar af
þeim eru aðalástæðan fyrir ræktun-
inni, þær eru verðmætari en kjötið.
Gærurnar eru m.a notaðar í hús-
gögn, mottur og kodda og algengt er
að þær séu notaðar til að setja undir
börn í barnavögnum. Ullin er mjög
hrokkin og síð og ræktunin snýst um
að fá hárgæðin sem mest. Ullin á
helst að vera nánast án þels og litur,
glans, mýkt og form lokksins skiptir
miklu.“
Þær eru í útrýmingarhættu
Hitt fjárkynið hjá Kristínu seg-
ir hún vera mest til skrautræktunar
en það kallast Gutefår og er hyrnt.
„Þetta er landnámsféð hér í Sví-
þjóð, miklu eldra en það gráa og
kollótta. Þetta hyrnda kyn er að
mörgu leyti líkt íslenska forystu-
fénu, þær eru holdgrannar og há-
fættar og eru mjög vakandi og kvik-
ar. Þær eru sérlega passasamar með
lömbin sín, leyfa þeim ekki að fara
frá sér og leika. Lömbin eru einnig
mun órólegri ef þau missa mömmu
sína úr augsýn. Þegar við skiljum
lömbin frá ánum við fjögurra mán-
aða aldur kalla gute-gimbrarnar
alltaf lengst og mest eftir mæðrum
sínum. Hyrndu kindurnar hegða sér
líka öðruvísi, þær halda sig til dæmis
stundum saman í nokkra ættliði, ég
hef séð móður, dóttur og ömmu
ganga saman í hóp. Slíkt hef ég aldr-
ei séð hjá þeim gráu. Hyrndu kind-
urnar raða sér líka stundum í kring-
um kind þegar hún er að bera, ekki
til að stela af henni lambinu heldur
til að vernda hana og fylgjast með.
Þar sem þær eru holdgrannar þá
fæst ekki eins mikið fyrir kjötið af
þeim og ekki heldur fyrir gærurnar,
en þetta er stofn sem er í útrýming-
arhættu, það er ástæðan fyrir því að
við erum að rækta þær, við viljum
halda þessum stofni við.“
Koma þegar kallað er á þær
Kristín segir kindurnar vera
gæfar og auðvelt sé að spekja þær.
„Íslendingar sem heimsækja
okkur verða oft hissa að sjá okkur
kalla á kindurnar og klappa, og þær
koma allar hlaupandi heim á bæ og
lömbin þeirra líka,“ segir Kristín
sem vinnur sem framkvæmdastjóri
og sérfræðingur í sálrænni samtals-
meðferð (psykoterapeut). „Það eru
190 kílómetrar aðra leið til vinnu
minnar, en ég keyri ekki á milli dag-
lega, heldur fer ég að heiman á
mánudagsmorgnum og kem heim á
fimmtudagskvöldum, þá hef ég
þriggja daga helgi heima.“
Mig hefði aldrei órað
fyrir þessu fjárstússi
Kristín Halldórsdóttir og Markus maður hennar eru með lífrænan búskap í Sví-
þjóð. Markmiðið er að stuðla að því að halda náttúrunni opinni svo fjölbreytileik-
inn njóti sín, þau vilja ekki að trjágróðurinn yfirtaki allt. Þegar þau byrjuðu með
kindur gengu þær á beitilandi sem eingöngu nautgripir höfðu verið á um langt
skeið. Þegar kindurnar voru búnar að bíta hagana í þrjú ár komu gömul blóm
sem voru horfin úr náttúrunni aftur upp, orkideur og önnur sjaldséð blóm.
Gotlandsféð Það er alltaf grátt, frá mjög ljósu yfir í næstum svargrátt og
liturinn á að vera jafn yfir skrokkinn. Lömbin þeirra fæðast nánast svört.
Gómsæti Kindurnar hennar Kristínar eru sólgnar í epli sem vaxa á trjánum
og þær eru orðnar flinkar í því að teygja sig upp til að næla sér í bita.
Glæsilegur Við ræktun á Gutefår er mikilvægt að hornastaðan sé góð, að
hrútar séu ekki krapphyrndir svo hornin vaxi ekki nálægt kjálkanum.
Hyrndar og háfættar Guteféð er landnámsfé Svía og að mörgu leyti eru
þær kindur líkar íslenska forystufénu, háfættar, holdgrannar og vakandi.
Namm Það er skondið að sjá kindurnar borða epli beint af trjánum.
Klifur Upp á stein til að næla í bita.
Kókosjógúrt
Ástæða þess að þú átt að
velja Biobú lífræna jógúrt!
• Engin aukefni
• Meira af Omega-3 fitusýrum
• Meira er af CLA fitusýrum
sem byggja upp vöðva og bein
• Ekkert undanrennuduft
• Ánmanngerðra transfitusýra
• Lífrænn hrásykur
biobu.is - Lífrænar mjólkurvörur