Morgunblaðið - 31.03.2016, Qupperneq 82

82 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. MARS 2016
AF TÓNLIST
Hallur Már Hallsson
hallurmar@mbl.is
„Þú verður að heyra þetta lag, það er
ótrúlegt. Ég get ekki hætt að hugsa
um það. Versin eru svona frekar ró-
leg, svo kemur viðlag með miklum
látum. En lokakaflinn er það rosa-
legasta í því, með alveg ótrúlega fal-
legum söng.“
„Já, ok.“
Einhvern veginn svona hljómaði
samtal tveggja táninga í unglinga-
vinnunni árið 1993. Stuttu síðar var
komið að því.
Frumskilyrði fyrir því að næra
tónlistaráhugann á þessum árum var
þolinmæði og eftir nokkurra daga
bið var komið að því. Lagið var spilað
á X-inu og þá var hækkað í græj-
unum í frekar gömlum og sjúskuðum
bíl verkstjórans.
„Já, ok, þetta er flott,“ sagði ég af
hóflegri innlifun eftir hlustunina en
aðdáunin leyndi sér ekki hjá vinnu-
félaganum sem ljómaði hreinlega
þegar Thom Yorke lyfti sér upp á
háu nóturnar í lokakaflanum á
„Creep“.
Eins erfitt og það er að við-
urkenna það núna var Eddie Vedder
minn maður og gruggið það eina sem
komst að og þessi kvenlega falsetta
var svolítið skrýtin! Líkindin við
gruggið eiga sinn þátt í vinsældum
„Creep“ og urðu til þess að það fékk
á sig hinn vafasama Nirvana-lite-
stimpil. „Loser“ (Beck), „Creep“
(Radiohead), „Rape me“ (Nirvana)
og „Creep“ (Stone Temple Pilots)
voru nokkur af vinsælustu lögum
minnar kynslóðar. Ekki mjög glað-
legur vitnisburður um unglingsárin
það en „Creep“ ómaði í ófáum partí-
unum og með tímanum vann það á.
Á nýjar slóðir
Ég beið því með eftirvæntingu eft-
ir að heyra næst í Radiohead en
Pablo Honey, sem innihélt „Creep“,
er ekki sterk plata. Sú bið var á enda
síðla árs 1994 þegar „My Iron Lung“
byrjaði að óma á X-inu.
Ok, hvað er þetta? Jújú, þetta er
flottur gítarpartur en þessi hraði og
skrýtni millikafli er bara of erfiður.
Þetta man ég vel að voru fyrstu við-
brögð.
Lagið, sem var tekið upp á tón-
leikum, vandist þó vel og eftir stend-
ur að það var krefjandi hlustun sem
vann á. Í kjölfarið fylgdi platan The
Bends sem mörgum þykir enn vera
besta plata sveitarinnar. Hvað sem
fólki finnst um það er allavega ljóst
að hún er í allt öðrum gæðaflokki en
Pablo Honey. Lagasmíðarnar höfðu
tekið stórt stökk, rödd og raddbeit-
ing Yorkes hafði þroskast mikið, all-
ar útsetningar og hljóðfæraleikur
voru komin á annað stig auk þess
sem gítarleikarinn Jonny Green-
wood hafði skapað sér háværan mel-
ódískan stíl sem hljómaði ólíkt öðru
sem var í gangi. Mikilvægasta skref-
ið var þó mögulega samstarfið við
upptökustjórann Nigel Godrich, sem
hófst þegar hann sá um upptökur á
plötunni, en upptökustjórn var í
höndum Johns Leckies.
Godrich var þó meira viðriðinn
lagið „Black Star“ og samstarf hans
við sveitina átti eftir að skipta sköp-
um, svo miklu að hann er gjarnan
nefndur sjötti meðlimur Radiohead,
þeirra George Martin.
Besta plata sögunnar …
Eftir The Bends er hægt að segja
að ég hafi verið orðinn aðdáandi en
það sama má segja um margar aðrar
sveitir. Verulegt óþol fyrir „Creep“
var þó farið að gera vart við sig. Lík-
lega helst fyrir það að vera orðið
óþolandi klisja. Næstu skref sveit-
arinnar áttu þó eftir að breyta öllu
hvað þá tengingu varðar. Lagið
„Lucky“ kom út á plötu til styrktar
fórnarlömbum Bosníustríðsins
haustið 1995 og varð fljótt mjög vin-
sælt.
Hljóðheimurinn var orðinn súrari,
melódíurnar einhvern veginn fág-
aðri og stígandin í laginu var hrein-
lega ávanabindandi fyrir tvístígandi
táning sem tengdi við kuldalegan
undirtóninn í textanum. Nú var ég
líka farinn að hrista af mér grugg-
slenið, hlusta á brit-poppið, elek-
tróníska músík og sækadelíu og því
líklega betur í stakk búinn til að taka
næsta skref með Radiohead.
Enn reyndi þó á þolinmæðina því
næsta plata, Ok Computer, kom ekki
út fyrr en sumarið 1997 þar sem lag-
ið „Paranoid Android“ var það
næsta sem heyrðist í upptakti útgáf-
unnar. Það hlýtur að hafa farið um
starfsfólk EMI- útgáfunnar þegar
það var kynnt sem fyrsta smáskífa
plötunnar.
Snarpar kaflaskiptingarnar eru
kapítuli út af fyrir sig og minna jafn-
vel á „Bohemian Rhapsody“ með
Queen. Lagið er nærri sex og hálf
mínúta að lengd, samsett úr þremur
lögum eftir mismunandi meðlimi og
var að sögn upphaflega hugsað sem
hálfgert grín. Ekki tengdi ég jafn
fljótt við það og „Lucky“ frekar en
plötuna í heild raunar. Þetta sumar
dvaldi ég í Bournemouth á suður-
strönd Englands og flýtti mér út í
búð til að kaupa plötuna eins fljótt
og hægt var.
Reyndar keypti ég aðra plötu í
þeirri sömu ferð: In it for the money
með Supergrass sem reyndist rata
oftar í geislaspilarann fyrstu mán-
uðina enda frábær. Smám saman sí-
Ég og Radiohead: 23 ára samband
AFP
Íhugull Thom Yorke á tónleikum þegar sveitin fylgdi Kid A eftir. Sjaldan hefur plötu verið beðið með jafn mikilli eftirvæntingu.
Breska hljómsveitin Radiohead kemur fram á Secret Solstice á þjóðhátíðardaginn, 17 júní. Það er því ærið tilefni til að rýna
samband mitt við sveitina sem hefur verið í fremstu röð í tvo áratugi. Búist er við að Radiohead gefi út nýja plötu á næstu mán-
uðum sem verður sú níunda í röðinni. Á tónleikum jafnast fáir á við sveitina þegar hamur rennur á Thom Yorke.
www.gilbert.is