Tímarit Máls og menningar - 01.11.2008, Blaðsíða 69
L i t l a r s t ú l k u r o g ú l fa r
TMM 2008 · 4 69
tilræði. Það má sjá líkindi með þessu og því þegar söguhetjunni Rauð-
hettu var kennt um nauðgun sem hún varð sjálf fyrir af því hún hefði
boðið hættunni heim og daðrað við ókunnuga karlmenn. Úlfar í sauðar-
gæru geta leynst hvar sem er, eins og Perrault bendir á í heilræðakvæði
sínu á eftir sögunni. Í útgáfum Perraults og Grimmsbræðra er Rauðhetta
fórnarlamb sem verður að treysta á utanaðkomandi hjálp til að komast af,
öfugt við stúlkuna í alþýðusögunni og Vanessu sem eru gerendur í eigin
sögu og þurfa ekki á öðrum að halda. Allt sem hafði verið í hávegum haft
í gömlu alþýðusögunni var tekið í burtu í seinni gerðunum. Eins og
Verdier segir um „Sögu ömmunnar“ endurspeglar hún viðhorfið til kon-
unnar í bændasamfélaginu, þar var ekki litið á konur sem ógn heldur
hylltu menn leyndardóma kvenlíkamans.19 Í kvikmyndinni má sjá
hvernig sú túlkun á Rauðhettu kemur aftur fram á okkar tímum. Vanessa
er enginn sakleysingi heldur lífsreynd ung stúlka sem þarf á engum að
halda. Hægt er að líta svo á að þessi túlkun sýni hnignun feðraveldisins
og öruggari stöðu konunnar. Konan er hætt að leika fórnarlambið eða
láta bendla sig við tík á neikvæðum nótum. Kvenhetjan er orðin sterk,
sjálfstæð og síðast en ekki síst er hún orðin gerandi í eigin lífi.
Það sem ýtir enn frekar undir hugmyndina um hnignun feðraveld-
isins er vanmáttur lögregluþjónanna sem gegna hlutverki veiðimanns-
ins eða hins karllega valds sem kemur til bjargar. Myndin gefur kómíska
og íróníska mynd af þeim; þeir hafa lítið vald og lítil virðing er borin
fyrir þeim. Í ævintýrinu myndar veiðimaðurinn andstæðu Rauðhettu,
hann er virkur og sterkur bjargvættur. Í Freeway hafa hlutverkin snúist
við, valdið er komið í hendur Rauðhettu/Vanessu og veiðimaðurinn eða
bjargvætturinn orðinn óvirkur. Vanessa þarf ein að ráða niðurlögum
úlfsins, án nokkurrar utanaðkomandi hjálpar. Kvenhetjan Vanessa er
hin nýja Rauðhetta og hún kallar ekki allt ömmu sína.
Ævintýrið um Rauðhettu hefur verið vinsæl þroskasaga í tímanna rás.
Rauðhetta hefur verið í hlutverki tíkar/nornar eða gyðju/góðu stelpunn-
ar, allt eftir því hvenær og hvernig sögumaður túlkar kvenhetjuna. Segja
má að kvenhetjan hafi verið færð í fjötra eftir að Perrault festi ævintýrið
um Rauðhettu á blað en hún losnað aftur úr fjötrum með nýjum gagn-
rýnum túlkunum femínista og nálgun Matthews Bright í kvikmyndinni
Freeway. Kvenhetjan í bókmenntahefðinni var séð frá karllegu sjón-
arhorni, hún var sett í samhengi við karlhetjuna eða tengd við hana og
virtist ekki geta staðið ein. Kvenhetjan í Ást á rauðu ljósi er enn föst
innan þessarar hefðar og frelsast aðeins á forsendum karlmannsins,
enda er bókin skrifuð fyrir tíma nýju kvennahreyfingarinnar.