Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1984, Page 30

Móðurmjólkin er besta
fæðan sem hver móðir getur
veitt nýfæddu barni sínu
Á undanfömum árum hefur mikið
verið ritað um brjóstagjafir og jafn-
an bent á mikilvægi hennar fyrir
barnið. í Hjúkrun, 1. tbl., 1981, rit-
aði María Heiðdal, heilsuverndar-
hjúkrunarfræðingur, ágætisgrein
um brjóstagjafir. Lagði hún þar
m. a. áherslu á eðli brjóstamjólkur-
gjafarinnar og næringargildi
brjóstamjólkur. Einnig hafa nýlega
verið gefnar út tvær bækur sem í
eru kaflar um þetta efni, „Ung-
barnið" eftir Önnu Maríu Ólafs-
dóttur og Maríu Heiðdal og
„Brjóstamjólk og barnamatur" eftir
Sigrúnu Davíðsdóttur. Þá hefur
Heilsuverndarstöð Reykjavíkur
gefið út bækling: „Góð ráð við
brjóstagjöf' og er hann nú í endur-
skoðun fyrir nýja útgáfu.
Tilgangurinn með þessum pistli
mínum er að hvetja heilbrigðis-
starfsmenn til þess að fræða for-
eldra sem mest um gildi brjósta-
mjólkurgjafar. Læknar, Ijósmæður
og hjúkrunarfræðingar þurfa að
vera samtaka í þ'ví að fylgjast með
hvernig best er að koma fræðslunni
á framfæri og jafnframt að fylgjast
með nýjungum og rannsóknum á
þessu sviði.
Gildi brjóstamjólkur
í dag vitum við að brjóstamjólk
hefur að geyma þau næringarefni
sem best henta barninu fyrstu sex
mánuðina. Frjá sjónarmiði ýmissa
líffræðilegra þátta eins og ofnæmis-
áhrifa, sýkingavarna, viðkvæmni
meltingaríæra og varna gegn offitu
hentar brjóstamjólkin best. Barnið
24 HJÚKRUN '/m - 60. árgangur
/ tilefni af því að þetta tölu-
blað Hjúkrunar er tileinkað
börnum fór ritstjórn blaðsins
þess á leit við Eddu Árna-
dóttur, heilsuverndarhjúkr-
unarfrœðing, að skrifa pistil
um brjóstagjafir.
nýtir næringarefni móðurmjólkur-
innar til fulls. Þá er það líka mikil
andleg uppörvun fyrir barnið að
vera á brjósti og stuðlar líka að
nánara sambandi milli móður og
barns. Einnig hefur það umtals-
verða kosti fyrir móðurina að hafa
barn sitt á brjósti. Mjólkin er alltaf
til staðar og líkami konunnar geng-
ur betur saman og nær sér fyrr eftir
fæðinguna en ella.
Á undanförnum árum hafa heil-
brigðisstarfsmenn, læknar, ljós-
mæöur og hjúkrunarfræðingar,
hvatt mæður til þess að hafa börn
sín á brjósti. Hefur orðið veruleg
breyting til batnaðar á síðasta ára-
tug þannig að mæður hafa börn sín
sífellt lengur á brjósti og þeim
börnum fækkar sem hafa pela frá
fæðingu eins og meðfylgjandi línu-
rit sýnir.
Brjóstagjöf íslenskra kvenna
fyrr á öldum
Nokkrar upplýsingar liggja fyrir um
venjur íslenskra mæðra fyrr á tím-
um um brjóstagjöf. í Ferðabók
Eggerts Ólafssonar og Bjarna Páls-
sonar, sem út kom árið 1772, er
farið nokkrum orðum um hversu
mikill ungbarnadauðinn er og reynt
að rýna í orsakirnar að baki, en
þess má geta að Bjarni Pálsson var
læknir. Segir í ferðabókinni, að ís-
lenskar mæður hafi börn sín yfir-
leitt ekki lengur á brjósti en 1-3
daga. „Það er einungis neyðin, sem
knýr fátækustu konurnar í ver-
stöðvum og við sjávarsíðuna til þess
að hafa börn sín lengur á brjósti.“
Því var trúað, að kúamjólk væri
besta fæðan og efnaðra fólk bætti
hana jafnvel með rjóma. Ekki voru
mjólkin og rjóminn flóuð. Ekki er
mér grunlaust um, að enn eimi eftir
af þessari trú á kúamjólk. Sama
mætti ef til vill einnig segja um
ýmsa aðra fæðu fyrir ungbörn.
Segja þeir Eggert og Bjarni í ferða-
bók sinni, að börn séu vanin á að
éta kjöt og fisk frá 3-4 mánaða
aldri með því að það er tuggið í
þau. Hliðstæð tilhneiging finnst