Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.05.2001, Blaðsíða 24

Valgerður: „Mig langar að skjóta einu atriði inn í
umræðuna. Það eru þær breytingar sem eru að verða
á íslensku samfélagi á nýrri öld, eða fjölmenningar-
samfélag sem við komum til með að upplifa. Hvernig
bregst heilbrigðiskerfið við þessu?“
þarf aö fara til læknis eða ekki. Ég held að ef við getum
aukið þetta sjálfstæði hjúkrunarfræðinga, þá muni ungt
fólk frekar sækja í þessi störf í dag og í framtíðinni. Ungt
fólk vill ekki vera undirgefið neinum. Ég er sannfærð að
það er þess vegna sem við eigum erfitt með að fá ungt
fólk og kannski ekki síst karlmenn inn í þessa stétt vegna
þess að ungir hjúkrunarfræðingar hafa sagt við mig: „Ég
hef ekki áhuga á að starfa hérna vegna þess að ég ætla
ekki að eyða mínum vinnukröftum í að þjóna einhverjum
öðrum." Þá er ég ekki að tala um að þjóna kjarna hjúkr-
unar, heldur bara það að þau vilja fá að vera sjálfstæð í
sínum störfum, taka sjálfstæðar ákvarðanir og standa við
þær.
Herdís: Mér datt í hug þegar þú varst að tala, Anna,
að annars vegar viljum við vera sjálfstæð í störfum og hins
vegar erum við áhættufælin. Það er ákveðin mótsögn í
þessu. Við verðum einhvern veginn að geta brotið okkur út
úr þessu. Mér fannst mjög athyglisverður þessi punktur
sem þú sagðir, Ragnheiður, um að við værum að kenna
það sem við lærðum sjálfar, við eigum virkilega að skoða
hvernig hægt er að byggja menntun til framtíðar. En mér
hefur fundist grundvallaratriði hvernig við menntum
hjúkrunarfræðinga til sjálfstæðis og þors og til að geta
varið mál sitt. Ég er ekki viss um að okkur hafi farnast
mjög vel þar vegna þess að þegar nemendur koma út á
stofnanir er allt umhverfið svo verndandi. Við höfum verið
að segja við hjúkrunarfræðinga á deildunum: „Hendið
þeim út í erfiðar aðstæður og látið þær standa fyrir máli
sínu og verja umönnun í þverfaglegu samstarfi,” en okkur
er svo tamt að vernda ungviðið í okkar stétt svo það verði
ekki brotið í þessum grimma heimi.
104
Sigríður: í Bandaríkjunum er mikið rætt um stefnu-
breytingar í viðskiptum og þjónustuaðferðum sem hefur
verið nefnt að ýta í staðinn fyrir að toga viðskiptavini til sín
eða „push versus pull”. Nú er það þannig að fyrirtækið
eða sá sem í hlut á, fræðimaður eða einstaklingur, gefur út
skilaboð og síðan sækja neytendur þjónustu í hvaða formi
sem hún nú er til viðkomandi aðila eða stofnunar. Við
búum við svo gamaldags vinnuaðferðir, við erum að troða
upplýsingum og fræðslu á viðskiptaavinina eða nota
„push” aðferðina í staðinn fyrir að að draga þá til okkar.
Þetta er nokkuð sem við þurfum að skoða betur. Við erum
t.d. alls ekki farin að nýta okkur möguleika tölvuvæðingar-
innar nógu vel. Neytendur, margir hverjir, eru orðnir mjög
þjálfaðir í að leita að því sem þeir sækjast eftir og vilja fara
þessa leið.
Herdís: Er það ekki líka aldursskipt hverjir nota þessa
þjónustu?
Sigríður: Jú, og þá komum við aftur að því þegar við
lítum á þróun hjúkrunar sem fræðigreinar. Ef við, sem
erum á aldrinum fjörutíu og fimm til fimmtíu og fimm ára,
erum mest ráðandi, þá höfum við ekki beint verið aldar
upp við tölvutæknina. Okkur vantar þann hóp sem er alinn
upp við tölvutæknina og sem kann að nýta sér hana.
Ásta: Ungu hjúkrunarfræðingarnir voru mjög áberandi í
kjarasamningunum, í uppsögnunum t.d. Þeir voru þar í
forystu og þannig byrjuðu margar okkar í félagsmálunum,
við tókum þátt í kjaradeilum og fórum þaðan að hafa áhrif
á hina faglegu hlið hjúkrunar.
Herdís: Ég veit að það er til mjög stór hópur af hæfum
ungum hjúkrunarfræðingum, það vitum við allar. Þær eiga
margar eftir að hafa mikil áhrif. Við sjáum þetta allar, t.d.
sem komum úr kennslu.
Sigríður: Kannski þurfum við að hvetja þennan hóp
meira.
Klæðskerasaumaðar lausnir
Ásta: Ef við höldum áfram með framtíðarsýnina, þá held
ég að í framtíðinni verði mun meira um klæðskerasaum-
aðar lausnir fyrir hvern einstakling. Við sjáum fram á það
með framförum í líftækni að einstaklingar vilja fá ráðgjöf til
að taka ákvarðanir um hvernig þeir geti haldið sem bestri
heilsu. Með þessari tækni verður einstaklingurinn hreinlega
kortlagður og sagt t.d. við hann: „Ef þú ætlar að halda
góðu lífi til áttræðs, þá eru þetta áhættuþættirnir í þínu
lífi...“
Valgerður: ...þessir sjúkdómar í fjölskyldunni eða eitt-
hvað álíka...
Ásta: ...já, „og til þess að halda góðri heilsu þarft þú
að gæta að tilteknum þáttum. Þú verður að gæta þín
varðandi mataræði" o.s.frv. Eins og menn fara til einka-
þjálfara til að fá þá líkamsþjálfun sem hentar hverjum og
einum, eða fara til sérfræðings og fá ráðleggingar ef þeir
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 77. árg. 2001